XXI Zjazd partii socjalistycznych

XXI Zjazd partii socjalistycznych

Jednocześnie XXI Zjazd partii podkreślił koniecz­ność zdecydowanej walki z partykularyzmem w poj­mowaniu zadań kompleksowego rozwoju gospodarki. Jakże bowiem często w rozwoju ekonomiki tego lub innego rejonu nie uznawano pożytecznych związków z innymi rejonami, ze szkodą dla interesów ogólno-państwowych. Partia walczy o ścisłe przestrzeganie dyscypliny państwowej i realizowanie w pierwszym rzędzie planów dostaw dla innych rejonów ekonomicz­nych, republik związkowych, dla potrzeb ogólnozwiąz­kowych. Partykularyzm przejawia się także w wykorzy­stywaniu środków materiałowych i pieniężnych w spo­sób niezgodny z ich przeznaczeniem. W uchwale „O po­ważnych naruszeniach dyscypliny państwowej w wy­korzystywaniu nakładów inwestycyjnych i przejawach partykularyzmu ze strony poszczególnych kierowników rad gospodarki narodowej” KC KPZR zdecydowanie potępił tendencje partykularne i zobowiązał organy partyjne, ogólnoradzieckie, gospodarcze i związkowe do prowadzenia nieprzejednanej walki o ścisłe prze­strzeganie dyscypliny państwowej, do likwidacji wszel­kich prób przeciwstawiania interesów lokalnych inte­resom ogólnopaństwowym. Konieczność walki z party­kularyzmem, obowiązek ujmowania problemów tech­nicznego doskonalenia produkcji z punktu widzenia państwowego podkreśliło również w swoich uchwałach Plenum KC KPZR w czerwcu 1959 r.A zatem prymat ujęcia politycznego przy rozwiązy­waniu zagadnień gospodarczych jest konieczny w wal­ce z wąskoresortowym ujęciem oraz z tendencjami partykularnymi, które także stanowią odmianę „ujęcia ekonomicznego”, jednakże tym razem występują, rzec można, nie w „pionowym”, lecz w „poziomym” prze­kroju rejonowym.Prymat polityki nad ekonomiką w ustroju socjali­stycznym wyraża się nie tylko w prymacie ujęcia po­litycznego nad ujęciem ekonomicznym. Najważniej­szym aspektem i szczególną cechą działania tej zasady jest zapewnienie partii komunistycznej — jako naj­wyższej formie politycznej organizacji klasy robotni­czej — pozycji kierowniczej w stosunku do wszystkich ekonomicznych organizacji ludzi pracy i organów eko­nomicznych państwa radzieckiego.Całe doświadczenie budownictwa socjalistycznego i budownictwa komunistycznego dowodzi, jak bardzo bezpodstawne i ogromnie szkodliwe są podejmowane przez współczesnych rewizjonistów próby pomniejsza­nia kierowniczej roli partii komunistycznej w pań­stwie socjalistycznym. Rewizjoniści uznają ją tylko za „czynnik ideologiczny” — „czynnik rozwoju świado­mości socjalistycznej” i przyrównują do związków za­wodowych, a nawet niekiedy domagają się likwidacji partii i przekazania kierownictwa walką klasową kla­sy robotniczej w ręce związków zawodowych. Tego rodzaju poglądy są echem od dawna zdemaskowanych oportunistycznych idei anarchosyndykalistycznych. Par­tia pod kierownictwem Lenina rozgromiła tak zwaną „opozycję robotniczą”, która odrywała politykę od eko­nomiki, przeciwstawiała ekonomiczne i polityczne or­ganizacje klasy robotniczej, absolutyzowała rolę związ­ków zawodowych i żądała przekazania im całej władzy w dziedzinie produkcji.IX Zjazd partii w rezolucji „W sprawie związkówzawodowych i ich organizacji” wskazywał, że przeciw-stawianie związków zawodowych, jako ekonomicznychorganizacji klasy robotniczej, radom, jako jej organi-zacjom politycznym, jest bezsensowne i stanowi od-stępstwo od marksizmu — traktującego politykę jakoskoncentrowany wyraz, uogólnienie i doprowadzeniedo końca ekonomiki — jest odchyleniem w kierunkuburżuazyjnych, a zwłaszcza burżuazyjno-tradeunioni-stycznych przesądów. Zjazd podkreślił, że tego rodzajuprzeciwstawianie jest szczególnie niedorzeczne i szkod-liwe w epoce dyktatury proletariatu, kiedy cała jegowalka i cała jego działalność — zarówno ekonomiczna,jak i polityczna — powinna być bardziej niż kiedy-kolwiek zespolona, skoncentrowana, kierowana jednąwolą i wyrażająca się niezłomną jednością.X Zjazd partii uznał propagowanie idei anarcho­syndykalistycznych za nie dające się pogodzić z przy­należnością do Partii Komunistycznej. W napisanej przez Lenina rezolucji „O syndykalistycznym i anar­chistycznym odchyleniu w naszej partii” wskazał: „…Tylko partia polityczna klasy robotniczej, tj. Partia Komunistyczna, jest w stanie zjednoczyć, wychować, zorganizować taką awangardę proletariatu i ogółu mas pracujących, która zdoła przeciwstawić się nieuniknio­nym drobnoburżuazyjnym wahaniom tych mas, tra­dycjom i nieuniknionym nawrotom ciasnoty zawodowej lub przesądów zawodowych wśród proletariatu i kie­rować całokształtem ruchu proletariackiego, a co za tym idzie, ogółem mas pracujących. Bez tego dykta­tura proletariatu jest nie do pomyślenia” .A więc w kierowaniu związkami zawodowymi przez partię wyrażającą interesy ogólnoklasowe przejawia się również prymat polityki nad ekonomiką.Jednakże prymat ten przejawia się nie tylko w kie­rowaniu związkami zawodowymi. Partia kieruje rów­nież takimi organizacjami ekonomicznymi, jak przedsię­biorstwa przemysłowe i budowy, MTS i RTS, sowcho-zy i kołchozy. Zadaniem organizacji partyjnych jest kierowanie działalnością załóg przedsiębiorstw w taki sposób, aby gwarantowało to realizację polityki partii, łączenie bieżących zadań i interesów lokalnych z ogól­nonarodowymi, państwowymi zadaniami i interesami, podporządkowanie lokalnych interesów — interesom ogólnopaństwowym. Na tym polegają funkcje organi­zacji partyjnych jako politycznych kierowników.Opierając się na leninowskiej nauce o jedności eko­nomiki i polityki, XX Zjazd Partii potępił występujące jeszcze bezsensowne przeciwstawianie pracy politycz­nej i gospodarczej oraz podkreślił, że budownictwo go­spodarcze stanowi jedną z najważniejszych stron pra­cy partyjnej. XXI Zjazd KPZR, który opracował pro­gram rozwiniętego budownictwa komunistycznego, wskazał w swojej rezolucji, co następuje: „Losy planu będą ważyły się bezpośrednio w przedsiębiorstwach i na budowach, w kołchozach i sowchozach, w insty­tucjach naukowych. W związku z tym jeszcze bardziej wzrasta rola terenowych instancji partyjnych, podsta­wowych organizacji partyjnych powołanych do mobili­zowania i organizowania mas, do realizacji konkretnych zadań produkcyjnych. Organizacje partyjne powinny dążyć do tego, by w każdym przedsiębiorstwie, w każ­dym kołchozie, sowchozie i instytucji zapanowała atmosfera twórczej pracy i entuzjazmu produkcyjnego. Trzeba pamiętać, że zwycięstwa nie przyjdą same, że trzeba je wywalczyć i utrwalić” .Rola organizacji partyjnych w przestrzeganiu zasa­dy prymatu polityki nad ekonomiką wzrasta również dlatego, że przede wszystkim na nich, jako na politycz­nych kierownikach organizacji gospodarczych i zjed­noczeń, ciąży obowiązek walki z istniejącymi w naszym budownictwie gospodarczym, w rejonach ekonomicz­nych, antypaństwowymi tendencjami partykularnymi. Rezolucja XXI Zjazdu podkreśla: „Organizacje partyj­ne powinny dbać o jak najskrupulatniejsze przestrze­ganie interesów państwa, aby likwidowano w zarodku najmniejsze przejawy partykularyzmu” .Podniesienie roli partyjnych organizacji w dziedzinie ekonomicznej ma na celu podjęta niedawno przez Prezydium KC KPZR uchwała o utworzeniu w pod­stawowych organizacjach partyjnych przy przedsię­biorstwach produkcyjnych i handlowych specjalnych komisji, składających się z członków i kandydatów partii, a mających na celu realizację przysługującego organizacjom partyjnym prawa do kontroli działalności administracji. Uchwała ta została zatwierdzona przez Plenum KC Partii w czerwcu 1959 r. Utworzone komi­sje mogą zaprotestować przeciwko uchwałom admini­stracji, informować organy partyjne i radzieckie o ta­kich działaniach i postanowieniach kierowników gospo­darczych, które są sprzeczne z ustawami państwa, bądź też z uchwałami partii i rządu. „Komisje te po­winny — zaznaczył N. S. Chruszczow w przemówieniu wygłoszonym na Plenum — sprawować systematyczną kontrolę nad terminowym wykonywaniem przez przed­siębiorstwa zadań produkcyjnych, państwowych za­mówień i dostaw w zakresie całego asortymentu z za­chowaniem wysokiej jakości produkcji, dbać o ścisłe przestrzeganie przez wszystkich pracowników przed­siębiorstwa dyscypliny państwowej, walczyć z prze­jawami partykularyzmu i resortowej ciasnoty, które przynoszą szkodę interesom ogólnopaństwowym” .Partia komunistyczna kieruje całą działalnością i wszystkimi organami państwa radzieckiego. Kierow­nicza rola partii komunistycznej w stosunku do pań­stwowych organów gospodarczych, jak i w stosunku do wszystkich innych organizacji, wyraża się w tym, że organy te działalność swoją opierają i prowadzą na podstawie uchwał i dyrektyw partii, a partia kontro­luje ich działalność i czuwa nad doborem odpowiednich kadr. Natomiast w działalności samych organów eko­nomicznych polityka zachowuje prymat nad ekonomi­ką, w tym sensie, że są one organami państwowy­mi, czyli organami nie tylko ekonomicznymi, lecz tak­że i politycznymi, bowiem zadaniem ich jest przede wszystkim zagwarantowanie przestrzegania ogólnona­rodowych interesów państwowych.Prymat polityki nad ekonomiką w społeczeństwie socjalistycznym znajduje więc wyraz w tym, że: 1) po­lityka opracowana przez KPZR i realizowana pod jej kierownictwem przez państwo radzieckie wyraża w skoncentrowanej formie ekonomikę, to znaczy uwzględnia przede wszystkim główne, ogólnonarodo­we interesy ekonomiczne; 2) ujęcie polityczne góruje nad ekonomicznym przy rozwiązywaniu zadań gospo­darczych, ocenie i analizie procesów i zjawisk ekono­micznych; 3) partia komunistyczna jako polityczna organizacja spełnia rolę kierowniczej siły ekonomicz­nej organizacji ludzi pracy i organów ekonomicznych państwa socjalistycznego.Wrogowie i wulgaryzatorzy marksizmu próbują nie­kiedy dowodzić, jakoby zasada prymatu polityki nad ekonomiką była sprzeczna z tezą materializmu histo­rycznego, według której „ekonomika określa politykę”. Jak wykazaliśmy wyżej, nie ma między nimi i nie może być sprzeczności. Obydwie formuły, odzwiercie­dlające dwie różne płaszczyzny stosunku ekonomiki i polityki, są właściwie, jeśli chodzi o tę sprawę, nie­porównywalne. Formuła druga rozpatruje stosunek ekonomiki i polityki na płaszczyźnie stosunku ba­zy i nadbudowy, natomiast formuła pierwsza — na płaszczyźnie specyfiki wyrażania się ekonomiki w polityce, wzajemnego oddziaływania określonych stron i przejawów ekonomiki i polityki w procesie praktycznej działalności. Podczas gdy w twierdzeniu: „ekonomika określa politykę”, jak gdy­by odgranicza się politykę i ekonomikę w celu podkre­ślenia pierwotności ekonomiki w stosunku do polityki (pierwsza określa drugą, a nie na odwrót), to zasada prymatu polityki nad ekonomiką wyraża j e d-n o ś ć ekonomiki i polityki poprzez jedność interesów ekonomicznych i politycznych, jako że polityka jest skoncentrowanym wyrazem ekonomiki. Wreszcie for­muła mówiąca o prymacie polityki nad ekonomiką przenosi stosunek ekonomiki i polityki na płaszczyznę aktywnego oddziaływania polityki na ekonomikę.Jednakże byłoby rzeczą niesłuszną utożsamiać aktywną rolę polityki z jej prymatem w stosunku do ekonomiki. Przede wszystkim „aktywna rola polityki w stosunku do ekonomiki” jest pod względem swojej treści o wiele bardziej szeroka niż „prymat polityki nad ekonomiką”. Ten ostatni wyraża ważną, ale tylko jedną z wielu stron aktywnej roli polityki w stosunku do ekonomiki. W tezie mówiącej o aktywnej roli poli­tyki znajduje odzwierciedlenie wzajemny stosunek wszystkich zjawisk politycznych i ekonomiki jako ca­łości. Natomiast sformułowanie „prymat polityki nad ekonomiką” odzwierciedla współzależność inte­resów politycznych i ekonomicznych, politycznego i ekonomicznego ujmowania zjawisk, politycznych i ekonomicznych organizacji. Przy czym formuła ta mówi nie o roli politycznych interesów w ogóle, lecz tylko o tych, które wyrażają interesy ekonomiczne te­go ujęcia politycznego, jakie jest stosowane przy roz­wiązywaniu tylko zadań ekonomicznych, i tego kierow­nictwa ze strony organizacji politycznej, jakie jest realizowane w stosunku do organizacji ekonomicznych.Pojęcie „prymat polityki nad ekonomiką” oznacza dominującą, a nawet w pewnym sensie decydującą ro­lę interesów politycznych, politycznego ujęcia i poli­tycznych organizacji w porównaniu z interesami eko­nomicznymi, ekonomicznym ujęciem i ekonomicznymi organizacjami. Jednakże treść pojęcia „aktywna rola polityki w stosunku do ekonomiki” nie obejmuje jesz­cze dominowania polityki nad ekonomiką w tym sen­sie, o jakim mówiliśmy wyżej. Jeśli ujmować wzaje­mny układ ekonomicznych stosunków produkcji jako całości i układ politycznych stosunków społecznych również jako całość, to absolutnie nie można twierdzić, że stosunki polityczne górują nad ekonomicznymi. W danym wypadku znajduje zastosowanie pojęcieaktywnej roli polityki, a nie jej prymatu. Tak więc chociaż „prymat polityki nad ekonomiką” wyraża naj­ważniejszą stronę „aktywnej roli polityki w stosunku do ekonomiki”, jednakże obydwa pojęcia nie są pod względem swej treści identyczne .Formułę prymatu polityki nad ekonomiką wysunął W. I. Lenin — jak o tym już mówiliśmy — z myślą o zastosowaniu jej przede wszystkim do warunków epoki dyktatury proletariatu. W tych warunkach pry­mat polityki nad ekonomiką znajduje najbardziej ja­skrawy pełny i konsekwentny wyraz. Jest on zasadą życia i rozwoju społeczeństwa socjalistycznego.

[Głosów:1    Średnia:5/5]

Comments

comments