WEWNĄTRZZAKŁADO­WE

WEWNĄTRZZAKŁADO­WE

Obejmuje dziedzinę planowania, w której plan przedsiębiorstwa Jest kon­kretyzowany doprowadzany do po­szczególnych komórek organizacyjnych wewnątrz przedsiębiorstwa. Celem p.w. Jest zapewnienie harmonijnej, rytmicz­nej i dzięki temu efektywnej pracy po­szczególnych komórek organizacyjnych w realizacji zadań przedsiębiorstwa. P.w. może obejmować podział zadań planowych przedsiębiorstwa na poszcze­gólne wydziały, oddziały, brygady ze­społy , a nawet w sprzyjających warun­kach organizacyjnych, jeśli uzna się za celowe także na stanowiska robocze. Za­dania planowe powinny być rozłożone na okresy wykonawcze, tzn. dekady, ty­godnie, zmiany, a także, np. przy poto­kowej organizacji produkcji, na okresy krótsze godzinowe. System p.w. obejmuje całokształt zadań planowych przedsiębiorstwa, a nie tylko zadania produkcyjne. Plany niższych ogniw obejmują Jednak coraz mniej wskaźników.Skuteczność p.w. w decydującym stop­niu zależy od nadania mu właściwych form organizacyjnych i od ścisłego po­wiązania z techniczno-produkcyjnym charakterem przedsiębiorstwa oraz z ca­łym systemem organizacji produkcji w przedsiębiorstwie. Nie może to Jednak oznaczać biernego dostosowania p.w. do danej organizacji. Efektywne stosowanie tego systemu wymaga usprawnienia or­ganizacji zarządzania, produkcji i pracy. W związku z tym w strukturze organi­zacyjnej przedsiębiorstwa musi się uwzględniać wydzielenie komórek, grup roboczych, a nawet wykonawców, aby można było bez żadnych wątpliwości, w sposób ścisły przydzielić zadania, ustalić odpowiedzialność za daną czyn­ność oraz dokładnie określić miejsce po­wstawania produkcji, a co za tym idzie miejsce powstawania kosztów. Niezbęd­ne Jest także ustalenie metod współdzia­łania komórek organizacyjnych w roz­wiązywaniu zadań planowych oraz za­pewnienie skutecznych form koordynacji pracy.Innym przedsięwzięciem organizacyjnym Jest wzorcowe ustalenie warunków pro­cesów technologicznych i ich przebiegu oraz zapewnienie pracy zgodnej z tym wzorcem. Jest to konieczne w celu dokładnego przygotowania produkcji, określenia operacji niezbędnych do wy­konania gotowej produkcji i kolejności ich występowania w procesie technolo­gicznym. Taki system stanowi podstawę do ustalania technicznych norm pracy zużycia materiałów, odgrywa ważną rolę w sporządzaniu p.w. zużycia mate­riałów i planów pracy oraz w organiza­cji zapotrzebowania stanowisk pracy w materiały i narzędzia w sposób zapew­niający rytmiczność, ciągłość i wysoką jakość produkcji.Duże znaczenie dla sprawnego funkcjo­nowania p.w. i Jego efektywnego wyko­rzystania ma sprawna, dokładna doku­mentacja i ewidencja produkcji oraz in­formacja, stwarzająca możliwość aktual­nej, szybkiej kontroli i operatywnego podjęcia decyzji. P.w. oparte na spraw­nej i szybkiej ewidencji i informacji umożliwia stosowanie dyspozytorskiego systemu kierowania produkcją. Ewiden­cja i informacja powinny być tak opra­cowane, aby były zrozumiałe nie tylko dla kadr kierowniczych, ale dla robot­ników. Można to osiągnąć stosując różne­go rodzaju sygnalizację, wykresy graficz­ne i harmonogramy, tzw. tablice plani­styczne, planistyczno-dyspozytorskie, łą­czone często z tablicami cyfrowymi. Sku­teczne funkcjonowanie p.w. wymaga właściwego doboru form i metod odpo­wiednich dla danego przedsiębiorstwa. Ze względu na to, iż zadaniem p.w. Jest bez­pośrednia organizacja procesu produkcji, dla poszczególnych wydziałów lub oddzia­łów można stosować, w zależności od wa­runków techniczno-organizacyjnych, róż­ne formy tego planowania. Warunki te określone są przez zespół różnorodnych czynników, Jak systemem typu produkcji, struktura produkcyjna, charakter i zło­żoność wyrobu, współpraca między po­szczególnymi oddziałami itp.; pewne z nich w danych warunkach i w danym Przedsiębiorstwie lub Jego ogniwie ma­ja, decydujący wpływ. P.w. może mieć charakter techniczno-ekonomiczny, Jeśli obejmuje odcinki miesięczne, kwartalne ‚ roczne lub charakter wykonawczy tzw. plany wykonawcze lub plany ope­ratywne, gdy polega na podziale zadań planu miesięcznego na okresy krótsze zespół wskaź­ników ustalonych w narodowym pla­nie gospodarczym, mających charakter obowiązujący dla podmiotów gospodaro­wania na poszczególnych szczeblach. Mo­gą one dotyczyć zadań w zakresie co, ile i Jak wytwarzać. Najczęściej obejmują one wartość produkcji, strukturę rodza­jową produkcji, zadania w dziedzinie eksportu i importu oraz ograniczenia w dziedzinie środków działania, Jak za­trudnienie, fundusz płac, inwestycje. W zależności od horyzontu czasu objętego planem, z.p. ustalane są dla różnego okresu, np. roku, 5 lat. Z.p. ustala się w formie wskaźników r z e c z ow yc h lub też wartościowych. Wskaźniki wartościowe mogą być bar­dzie] lub mniej szczegółowe, a nawet wystąpić w formie syntetycznej, tj. w formie wyniku finansowego. W tym przypadku mamy do czynienia z zastęp­czą formą określania zadań. W ostatnim okresie obserwujemy tendencję do zmniejszania liczby obowiązujących wskaźników wartościowych, a rozszerza­nia zakresu z.p. ustalanych w formie wskaźników syntetycznych. Licz­ba i sposób formułowania z.p. są uza­leżnione od systemu planowania, kiero­wania i zarządzania gospodarką oraz od charakteru gałęzi produkcji. W systemie wysoce scentralizowanym szczegółowość zakres dyrektywności z.p. jest bardzo duży, obejmuje wszyst­kie elementy działalności gospodarczej danej jednostki wykonawczej bezpo-średni-nakazowy system planowania. Natomiast w systemie zdecentralizowa­nym zadania planu centralnego są prze­kazywane Jednostkom gospodarczym za pośrednictwem parametrów, reguł postę­powania i bodźców pośredni-parame-tryczny system planowania. W Polsce istnieje wieloszczeblowy system kształtowania z.p. Powstają one w pro­cesie planowania, w którym uczestniczą przedsiębiorstwa, zjednoczenia, minister­stwa, Komisja Planowania oraz rady na­rodowe różnych szczebli. Projekty z.p. niższych szczebli powstają na podstawie: a) wytycznych Komisji Planowania mo­gą mieć bardziej lub mniej obowiązujący charakter), które przekazywane do niż­szych szczebli podlegają dezagregacji; b) planu wieloletniego danej jednostki; c) założeń zawartych w planie poprzednie­go okresu; d) wyników osiągniętych w poprzednim okresie, e) powiązań pozio­mych z dostawcami i odbiorcami. Projekty z.p. po zatwierdzeniu przez sejm, zostają przekazane ministerstwom i wojewódzkim radom narodowym, z ko­lei te Jednostki przekazują z.p. zjedno­czeniom, zjednoczenia zaś wyznaczają za­dania przedsiębiorstwom. Porównanie z.p. z wykonaniem jest ele­mentem oceny działalności danej jed­nostki przez organ nadrzędny. Informa­cja o przebiegu wykonywania tych za­dań jest wykorzystywana do wprowadza­nia korekt oraz przy opracowaniu zadań na okres następny. roczny plan działalności gospodarczej opracowywany przez uspołecznione przedsiębiorstwa oraz zakłady i jedno­stki budżetowe. P.t.-e. określa zadania cele gospodarcze oraz środki i meto­dy wykonania tych zadań. Do głównych zadań formułowanych w p.t.-e. należą: zwiększanie wolumenu produkcji i usług, dostosowanie asorty­mentu produkcji do zapotrzebowania odbiorców, rozwijanie korzystnego eks­portu, podnoszenie jakości wytwarza­nych wyrobów i świadczonych usług, opanowywanie produkcji nowych wyro­bów i stosowanie doskonalszych techno­logii wytwarzania, obniżanie kosztów własnych produkcji.Podstawowymi środkami służącymi do wykonania tych zadań są: majątek pro­dukcyjny, praca wykonywana przez zespół osób zatrudnionych, zaopatrzenie materiałowo-techniczne produkcji oraz zaopatrzenie w energię, usługi transpor­towe, remontowe, doradztwa technicz­nego i inne świadczone przez obce przed­siębiorstwa.Wielkości zadań i środków są w p.t.-e. określone ilościowo. Takie ujęcie za­dań i środków daje możliwość prze­prowadzenia ścisłej koordynacji wszyst­kich elementów planu. Koordynacja po­lega na zachowaniu określonych pro­porcji między poszczególnymi zadaniami a środkami. Proporcje te są wyzna­czane przez przyjęte w przedsiębior­stwie metody wykonywania zadań pla­nu technologię wytwarzania i organiza­cję pracy.Przedsiębiorstwo układające p.t.-e. swo­ich zadań produkcyjnych działa w obrę­bie społecznego podziału pracy. Ozna­cza to, że wielkość przyjmowanych w planie zadań nie może być określona dowolnie, lecz powinna wynikać z za­potrzebowania odbiorców. Analogicznie, wielkość i rodzaj środków określonych w planie przez przedsiębiorstwo, dostar­czonych z innych Jednostek nie powin­ny przekraczać możliwości zaopatrzenio­wych, jakie ma gospodarka narodowa. Wyraża to zasadę dostosowania p.t.-e. do potrzeb i możliwości gospodar­ki narodowej. Oprócz tej zasady wystę­puje zasada planowania aktyw­nego. W dziedzinie zadań wyraża się to proponowaniem odbiorcom nowych, doskonalszych produktów, lepiej zaspo­kajających Już istniejące potrzeby lub rodzących nowe potrzeby. W dziedzinie środków Jest to wskazywanie na po­trzebę stworzenia w gospodarce narodo­wej nowych możliwości zaopatrzenia w celu umożliwienia postępu technicz­nego w danym przedsiębiorstwie. Równoległe stosowanie obu wymienio­nych zasad planowania Jest możliwe w wyniku: 1. włączenia planowania w przedsiębiorstwach w ramy procesu opracowywania narodowych planów gos­podarczych; 2. istnienia bezpośrednich stosunków ekonomicznych między jed­nostkami gospodarczymi. P.t.-e. przedsiębiorstw powstają w toku opracowywania narodowych planów gos­podarczych. W pierwszym etapie, na podstawie wytycznych jednostek nad­rzędnych, mających swoje źródło w wy­tycznych wydawanych centralnie dla całej gospodarki narodowej oraz na pod­stawie własnych analiz i konsultacji z dostawcami i odbiorcami, przedsiębior­stwa opracowują projekty własnych P.t.-e. lub wnioski do projektów pla­nów jednostek nadrzędnych. Na tym etapie Istnieją dogodne warunki do sto­sowania zasady aktywnego planowania, ponieważ projekty i propozycje przed­siębiorstw stanowią podstawowy mate­riał do analiz i budowy narodowego planu gospodarczego. W drugim etapie przedsiębiorstwa na podstawie dyrek­tyw, wynikających z zatwierdzonego Przez sejm i Radę Ministrów narodowe­go planu gospodarczego, opracowują ostateczny p.t.-e. W planie tym zasada dostosowania znajduje wyraz w postaci obowiązku uwzględnienia w p.t.-e. dy­rektyw wynikających z narodowego pla­nu gospodarczego. Spełnienie dyrektyw upoważnia samorząd robotniczy przed­siębiorstwa do uchwalenia planu. W tym zakresie, w jakim nie jest to regulowa­ne przez dyrektywy lub przepisy szcze­gólne, przedsiębiorstwo ma prawo do autonomicznego określania wysokości zadań środków. Źródłem tego rodzaju decyzji są Informacje i bodźce płynące z zasad stosowanego w przedsiębiorstwie rozrachunku gospodarczego oraz z Je­go bezpośrednich stosunków z innymi jednostkami gospodarczymi. P.t.-e. sta­nowi podstawę do sporządzania planów wykonawczych poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Może on skutecznie regulować działalność tych komórek, gdy zadania i środki przewi­dziane w planie oraz terminy do wyko­nania zadań i dostarczenia środków są w wystarczającym stopniu wzajemnie zharmonizowane. Podstawą do przepro­wadzenia tej harmonizacji są m. in. nor­my zużycia materiałów, energii normy czasu pracy.Podstawą do oceny pracy przedsiębior­stwa Jest wykonanie obowiązujących Je dyrektyw, dotyczących wielkości zadań i środków, przy czym dyrektywne wiel­kości zadań są traktowane Jako określa­jące minimalnie dopuszczalny poziom wykonania zadań, a dyrektywne wielko­ści środków traktowane są Jako wielko­ści określające maksymalnie dopuszczal­ny poziom zużycia środków. Oznacza to, że przyjęcie przez przedsiębiorstwo w p.t.-e. zadań na poziomie wyższym od przewidzianego w dyrektywach nie wpływa na podwyższenie stawianych wymagań. P.t.-e. stanowią natomiast podstawę do ewidencji, dotyczącej wy­konania planu, oraz do rozliczeń z ban­kami.

[Głosów:1    Średnia:4/5]

Comments

comments