TARYFY KOMUNALNE

TARYFY KOMUNALNE

urzędowo usta­lone podane do publicznej wiadomości wykazy cen towarów usług przeznaczo­nych na zaspokojenie podstawowych, powszechnych i w zasadzie codziennych potrzeb ludności w osiedlach miejskich i wiejskich, stosowane przez przedsię­biorstwa komunalne, zarówno użytecz­ności publicznej (zakłady komunikacyj­ne, wodociągi i kanalizacje, elektrownie oraz gazownie), Jak i pozostałe (taksów­ki, hotele, pralnie i farbiarnie, zakłady kąpielowe, zakłady pogrzebowe itp.). T.k. są narzędziem polityki gospodarczej organów władz komunalnych (rad na­rodowych — w krajach socjalistycznych, samorządu terytorialnego — w krajach kapitalistycznych), za pomocą którego oddziałują na warunki bytowe ogółu mieszkańców, na kształtowanie się do­chodów budżetowych organów komunal­nych, a nawet na wzrost gospodarczy podległego lm terenu; mogą być również wykorzystywane do osiągnięcia ustalo­nych zadań społecznych, kulturalnych, politycznych In. Z punktu widzenia przydatności t.k. Jako narzędzia polity­ki gospodarczej należy rozróżnić t.k. przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz t.k. pozostałych przedsiębiorstw ko­munalnych. W przedsiębiorstwach uży­teczności publicznej Jako posiadających monopolistyczną pozycję na rynku, prak­tyczną niemożliwość magazynowania wy­twarzanych towarów lub usług, bardzo wysokie koszty stałe i niskie koszty zmienne (bezpośrednie na jednostkę pro­dukcji), przy charakterystycznych du­żych wahaniach cyklicznych konsumpcji w ciągu doby — osiągnięcie optimum eksploatacyjnego Jest możliwe Jedynie przy zastosowaniu właściwego zróżnico­wania cen. T.k. w przedsiębiorstwach użyteczności publicznej nadają się za­tem szczególnie do tzw. podwójnego zróżnicowania cen dla konsumentów, tzn. przez dostosowanie ich: . do siły nabywczej i gustów poszczególnych grup konsumentów, zasługujących na wyod­rębnienie ze względów ekonomiczno-spo-łecznych; . do rzeczywistej konsumpcji indywidualnego odbiorcy przez stosowa­nie niższych cen w miarę wzrostu zuży­cia, co jest zgodne z malejącymi koszta­mi własnymi przedsiębiorstwa. Podwój­ne zróżnicowanie cen w t.k. przedsię­biorstw użyteczności publicznej stanowi zatem niezbędny warunek do osiągnięcia ekonomicznego i technicznego optimum eksploatacyjnego przedsiębiorstwa, a jed­nocześnie może być bardzo skutecznym narzędziem polityki spoleczno-ekono-micznej władz komunalnych. W prakty­ce przedsiębiorstw użyteczności publicz­nej spotyka się następujące t.k.: . r y-czałtowe — np. tramwajowy bilet miesięczny, ryczałtowa opłata za elek­tryczność, gaz i wodę; . Jednostko-w e (ilościowe, licznikowe) — np. za jednorazowy przejazd, za kWh, m gazu lub wody; . dwuczłonowe — składające się z opłaty stałej, odpowia­dającej zaangażowaniu przez odbiorcę części mocy produkcyjnej przedsiębior­stwa i opłaty zmiennej, obliczanej za rze­czywistą konsumpcję; . trójczłono-w e — różniące się od poprzednich do­datkowym członem stałym (ryczałtem) za koszty związane z siecią przewodzącą energię z wytwórni do odbiorcy. Należy podkreślić, że dopiero poczynając od t.k. dwuczłonowych istnieje możliwość sto­sowania wsppmnianego podwójnego zróż­nicowania cen, przy czym w miarę wzro­stu konsumpcji danego odbiorcy stosu­je się wzrastające rabaty od całej kon­sumpcji (t.k. drabinkowa) lub po­biera coraz niższą cenę w poszczegól­nych strefach konsumpcji (t.k. stre­fowa); w elektrowniach stosuje się często również taryfy blokowe jako formę pośrednią między taryfą dwuczło­nową a licznikową.T.k. w pozostałych przedsiębiorstwach komunalnych z przyczyn technicznych i warunków korzystania z ich usług nie mogą być oparte na zasadzie podwójne­go zróżnicowania cen (chociaż mogą przewidywać pewne Jednolite ulgi dla niektórych grup odbiorców), dlatego za­kres ich wpływu Jako narzędzia polity­ki ekonomiczno-społecznej Jest znacznie bardziej ograniczony.TARYFY PRZEWOZOWE, urzędowo ustalony i podany do publicznej wiado­mości wykaz cen i warunków przewozu osób, bagażu, towarów wszelkiego ro­dzaju przesyłek, zwierząt i zwłok. Zależ­nie od środka przewozowego rozróżnia się taryfy kolejowe, drogowe (samocho­dowe i konne), żeglugi morskiej śród­lądowej, lotnicze oraz — jako specjalny rodzaj — taryfy pocztowo-telekomunika-cyjne.Zależnie od przedmiotu świadczenia usługi przewozowej rozróżnia się taryfy osobowe, bagażowe i towarowe. Zależnie od systemu obliczania należności za prze­wóz rozróżnia się taryfy: . odległościo­we — za km (przy przewozie osób) lub za t/km; . czasowe — za czas wykorzy­stania środka transportowego; . prze­strzenne — za przestrzeń zajętą przez ładunek; . wartościowe — zależnie od wartości handlowej ładunku; . mieszane.Największa różnorodność taryf występuje w kolejnictwie, które jako typowe przed­siębiorstwo użyteczności publicznej może uzyskać techniczne i ekonomiczne opti­mum eksploatacyjne Jedynie w przy­padku stosowania taryf podwójnie zróż­nicowanych ( taryfy komunalne). Dla­tego taryfy kolejowe stanowią ważne na­rzędzie polityki społecznej (np. stosowa­nie ulg dla inwalidów, emerytów, mło­dzieży szkolnej i dojeżdżających pracow­ników, wycieczek) i gospodarczej; za ich pomocą można wpływać na właściwe roz­mieszczenie produkcji, zaspokojenie po­trzeb lokalnych oraz rozwój obszarów zaniedbanych, na koordynację przewo­zów różnymi środkami transportu (sa­mochodowego, żeglugi śródlądowej, ko­munikacji lotniczej itp.) zgodnie z inte­resem publicznym. Pozostałe t.p. mogą stanowić również poważne narzędzie po­lityki gospodarczej, zależnie od zasięgu usług stosującego je przedsiębiorstwa oraz technicznych możliwości odpowied­niego zróżnicowania cen. Przykładem t.p. mogą być taryfy kolejo­we, które w ruchu pasażerskim daleko­bieżnym podmiejskim występują jako taryfy osobowe normalne (ew. z dodatka­mi na pociągi pospieszne, ekspresowe i luksusowe) oraz ulgowe. Taryfy osobo­we zawierają stawki przewozowe zróżni­cowane wg tzw. klas (przeważnie lub ) i strefowo. Ponadto w ruchu pasażer­skim występują taryfy bagażowe, przesy­łek ekspresowych i czasopism. W ruchu towarowym rozróżnia się taryfy normal­ne wyjątkowe, uprzywilejowujące lub dyskryminujące przewozy pewnych to­warów, jak również taryfy wywozowe, przywozowe tranzytowe. Taryfy pocz-towo-telekomunlkacyjne stanowią odręb­ny rodzaj t.p. i stosowane są za usługi przewozowe (wraz z doręczeniem przesył­ki) z wykorzystaniem środków przewozo­wych własnych specjalnych przedsię­biorstw transportu lądowego wodnego (taryfy pocztowe zwykłe) lub transportu lotniczego (taryfy pocztowe lotnicze) oraz za przekazywanie na odległość wiadomo­ści pisemnych, dźwiękowych lub w obra­zach drogą sygnałów elektrycznych (tary­fy telekomunikacyjne) z wykorzystaniem własnych urządzeń poczty lub przedsię­biorstw specjalnych (taryfy telegraficz­ne zwykłe i abonenckie — dalekopisowe, teleksowe wraz z fototelegraficznyml-sy-milograficznymi, telefoniczne, radiofo­niczne i telewizyjne oraz ich kombinacje) w obrocie krajowym (taryfy pocztowo–telekomunikacyjne krajowe) i zagranicz­nym (taryfy pocztowo-telekomunikacyjne zagraniczne). W taryfach pocztowo-tele-komunłkacyjnych, poza opłatami zasadni­czymi zróżnicowanymi wg odległości (taryfy strefowe), czasu trwania usługi liczonej w jednostkach czasu lub umow­nej liczby znaków (wyraz taryfowy), ka­tegorii usługi (zwykłe miejscowe, zamiej­scowe, ekspresowe, pilne, błyskawiczne) lub pory Jej świadczenia w ciągu doby, przewidziane są opłaty za świadczenia dodatkowe, np. polecenia przesyłki, dorę­czenie paczki, wezwanie wskazanej oso­by do telefonu oraz za inne usługi zleco­ne, is.w.iTAYLORYZM, nazwa najwcześniejszego okresu rozwoju burżuazyjnej nauki organizacji i kierownictwa; pochodzi od nazwiska F. W. Taylora ame­rykańskiego inżyniera, zwanego niekie­dy „ojcem naukowej organizacji”; ter­minem „t.” obejmuje się nie tylko tzw. system Taylora, lecz także prace osiąg­nięcia jego współpracowników i bezpo­średnich następców Taylor przede wszystkim zwrócił uwagę na ogromne marnotraw­stwo czasu występujące w procesach produkcyjnych; zajął się on badaniem i ustalaniem czasu potrzebnego do wy­konania określonego zadania. W wyni­ku przeprowadzonych prac badawczych wprowadzony został m. in.: . system normowania pracy na podstawie badań chronometrażowych; . funkcjonalny sys­tem zarządzania, który jednak w swojej klasycznej formie nie wytrzymał próby życia. Ustaloną w tym systemie zasadę przygotowania pracy przed jej wykona­niem należy uznać za trwałe osiągnięcie t. Uogólniając można powiedzieć, że ce­lem t. Jest ustalanie zasad prawidłowej organizacji pracy na podstawie doświad­czeń dokonywanych przy zastosowaniu metod naukowych. Z merytorycznego punktu widzenia t. zawierał pewne ele­menty postępu, jednak w warunkach gospodarki kapitalistycznej służył do zwiększenia wyzysku i prowadził do nad­miernej i szkodliwej dla zdrowia robot­ników Intensyfikacji pracy, pogłębiając sprzeczności między kapitałem a pracą. T. był zwalczany przez uświadomioną część klasy robotniczej; spotkał się tak­że z oceną ze strony Lenina; skrytyko­wał on ostro t., nazywając go „nauko­wą metodą wyciskania potu”; zalecał jednak badanie i wykładanie systemu Taylora, widząc w nim elementy, które mogą się przyczynić do usprawnienia gospodarki socjalistycznej. TECHNICZNE PRZYGOTOWANIE PRO­DUKCJI, w miarę rozwoju produkcji przemysłowej coraz większą część pracy związanej z wytworzeniem wyrobu zaj­mują czynności przygotowawcze, a coraz mniejszą bezpośrednie wykonywanie wy­robu. Rozróżnia się techniczne, organiza­cyjne i ekonomiczne przygotowanie pro­dukcji. Zadaniem t.p.p. jest zaprojekto­wanie i doskonalenie wyrobu oraz stwo­rzenie pełnego modelu procesu jego wy­twarzania. Organizacyjne przygotowanie produkcji obejmuje działania związane z ustaleniem elementów procesu produk­cji i rozmieszczeniem ich w czasie i prze­strzeni. Podstawą ekonomicznego przy-gotowania produkcji są: analiza warian­tów procesu wytwarzania i wstępna kal­kulacja kosztów własnych produkcji. Na t.p.p. składają się następujące czynno­ści: . projektowanie wyrobu (co pro­dukować?); . określenie materiałów nie­zbędnych do wytworzenia wyrobu (z cze­go produkować?); . zaprojektowanie pro­cesu wytwarzania (Jak produkować?); . dobór narzędzi, oprzyrządowania, osprzę­tu, (za pomocą Jakich narzędzi produ­kować?); . ustalenie niezbędnych do wytworzenia maszyn i urządzeń (za po­mocą jakich maszyn produkować?); . określenie kwalifikacji technicznych per­sonelu produkcyjnego (kto ma produko­wać?). Projektowanie wyrobu może przy­brać postać opracowania konstrukcyjne­go wyrobu (w przemyśle budowy maszyn i pokrewnych), opracowania składu che­micznego (receptury) oraz określenia własności fizykochemicznych wyrobu (w przemyśle aparaturowym). Projektowanie wyrobu może polegać również na opracowaniu własności użyt­kowych (wzór, model, barwa, rysunek itd.) wyrobów konsumpcyjnych. W fazie projektowania wyrobu dokonuje się po­nadto doboru surowców materiałów do produkcji i przeprowadza analizę techno­logii wyrobu. Oparte na analizie projek­tu wyrobu technologiczne przygotowanie produkcji obejmuje: projektowanie prze­biegu procesu wytwarzania (określenie kolejnych operacji i rozmieszczenie pro­cesu w przestrzeni), ustalenie norm cza­su i grup zaszeregowania wykonawców poszczególnych operacji, ustalenie ma­szyn i urządzeń, na których będą wyko­nywane operacje, dobór lub zaprojekto­wanie narzędzi i przyrządów.TECHNICZNE UZBROJENIE PRACY, re­lacja ekonomiczna przedstawiająca war­tość brutto produkcyjnego majątku trwa­łego przypadającą na Jedno miejsce pra­cy. Przybliżoną miarą tej relacji, stoso­waną również w analizie ekonomicznej i planowaniu, jest stosunek wartości ma­jątku trwałego produkcyjnego do liczby zatrudnionych bezpośrednio w produk­cji. T.u.p. Jest Jednym z głównych czyn­ników (zwłaszcza w przemyśle i budow­nictwie), od których zależy poziom dy­namika wydajności pracy.W relacji t.u.p. wyodrębnia się również t.u.p. w maszyny i urządzenia technicz­ne. O poziomie wydajności pracy de­cyduje bowiem przede wszystkim uzbro­jenie techniczne w maszyny i urządze­nia, podczas gdy budynki i budowle peł­nią w procesie produkcji przeważnie rolę zabezpieczania przed zewnętrznymi wpły­wami otoczenia.Wzrost udziału maszyn urządzeń w t.u.p. powoduje z reguły wzrost wydaj­ności pracy. Zależnie od tempa wzrostu t.u.p. i tempa wzrostu wydajności pra­cy następują zmiany w kształtowaniu się kapitałochłonności produkcji. Gdy tempo wzrostu t.u.p. jest szybsze od tempa wzrostu wydajności pracy — kapltało-chłonność wzrasta, gdy jest wolniej­sze — maleje. Przy równym tempie — kapitałochłonność pozostaje bez zmian.TERENOWY FUNDUSZ AKTYWIZACJI GOSPODARCZEJ, utworzony w w miejsce dotychczasowego Funduszu Aktywizacji Małych Miast w celu za­pewnienia realizacji wojewódzkich pro­gramów aktywizacji gospodarczej miast i osiedli, mających trwałe nadwyżki siły roboczej, zwłaszcza kobiet i inwalidów. Środki T.F.A.G. pochodzą z dotacji bud­żetowej, spłat kredytów udzielonych na finansowanie inwestycji aktywizacyjnych oraz z części wygospodarowanych nad­wyżek budżetowych rad narodowych, przeznaczonych na finansowanie zadań aktywizacji gospodarczej. Dysponentem środków T.F.A.G. są prezydia wojewódz­kich rad narodowych w granicach na­kładów inwestycyjnych określonych przez Przewodniczącego Komisji Plano­wania przy RM oraz wygospodarowanych nadwyżek budżetowych rad narodowych przeznaczonych na ten cel. Finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych z T.F.A.G. dokonywane Jest za pomocą kredytu bankowego oprocentowanego w wysoko­ści l’/t. Inwestycje realizowane z T.F.A.G. nie mogą przekraczać kwoty min zł na jedno zadanie, przy czym koszty uru­chomienia Jednego miejsca pracy nie powinny być wyższe od tys. zł, a cykl ich realizacji nie powinien trwać dłużej niż miesięcy.W uzasadnionych przypadkach prezydia wojewódzkich rad narodowych mogą wy­razić zgodę na przekroczenie wartości inwestycji najwyżej do min zł oraz kosztów uruchomienia jednego miejsca pracy do tys. zł. Spłata kredytu ban­kowego udzielonego na finansowanie inwestycji aktywizacyjnej następuje z amortyzacji i części zysku nowych za­kładów pracy, ze środków przewidzia­nych na finansowanie inwestycji branżo­wych przy budowie obiektów nie wy­dzielonych bllansowo lub z nadwyżek budżetowych rad narodowych przezna­czonych na T.F.A.G. Spłaty kredytu mo­gą być rozłożone na , a w uzasadnio­nych przypadkach nawet na lat.

[Głosów:1    Średnia:5/5]

Comments

comments