SAMOFINANSOWANIE

SAMOFINANSOWANIE

przedsiębiorstwa jest finansowaniem Jego rozwoju z wy­gospodarowanych przez nie środków, a więc bez pomocy finansowej z ze­wnątrz.S. w gospodarce kapitali­stycznej polega na Inwestowaniu przez przedsiębiorstwo (firmę) kapitału pobranego głównie z wygospodarowane­go zysku. Prowadzi to do zmniejszenia zysku przypadającego do podziału mię­dzy właścicieli (wspólników, akcjonariu­szy) przedsiębiorstwa i jednocześnie do zmniejszenia części zysku przypadające­go w formie podatku na rzecz państwa. Państwo może zachęcać do s. stosując ulgi w opodatkowaniu zysków wykorzy­stywanych przez przedsiębiorstwa na finansowanie inwestycji. Poza zyskiem, źródłem s. mogą być odpisy amortyzacyjne ( amortyzacja) przedsiębiorstw. Przez określanie w prze­pisach podatkowych maksymalnych sta­wek odpisów amortyzacyjnych państwo oddziałuje na tempo reprodukcji mająt­ku trwałego przedsiębiorstw. Szczególne znaczenie ma tu możliwość zastosowania przyspieszonych metod amortyzacji.Rozpowszechnienie s. w gospodarce kapi­talistycznej jest wyrazem obrony przed­siębiorstw przed krępowaniem ich roz­woju przez banki inne instytucje wiel­kiego kapitału, chociaż kwestionowana jest niejednokrotnie racjonalność inwe­stycji opartych na s. przedsiębiorstw. Pojęcie ,,s.” pojawiło się w gospo­darce socjalistycznej mimo planowej centralizacji decyzji i fundu­szów inwestycyjnych w znaczeniu prze­ciwstawnym wyłącznemu finansowaniu rozwoju przedsiębiorstw ze scentralizo­wanych funduszów inwestycyjnych. W pierwszej połowie lat 50-tych polegało ono w Polsce, podobnie jak i w innych państwach socjalistycznych, na tym że przedsiębiorstwa przeznaczały na cele finansowania inwestycji (wyznaczonych centralnym planem) środki pochodzące z amortyzacji i niektóre inne, co zmniej­szało finansowanie budżetowe inwesty­cji. W drugiej połowie lat 50-tych, w okresie decentralizacji systemu zarzą­dzania, pojęcie ,,s.” uzyskało inne zna­czenie, określało ono uprawnienia przed­siębiorstw do przeznaczania części zysku i amortyzacji na własne inwestycje. S. oznacza tu ograniczoną decentraliza­cję zarówno funduszy, Jak i decyzji in­westycyjnych.Istotną cechą s. stała się w tym przy­padku samodzielność inwestycyjna przed­siębiorstw państwowych w granicach na­gromadzonych przez nie w tym celu fun­duszy. Fundusze te nie mogą przekra­czać dopuszczalnej w danych warunkach samodzielności inwestycyjnej przedsię­biorstw. Gdy ingerencja organów zwierz­chnich przedsiębiorstw ogranicza swobo­dę wykorzystywania przez nie funduszy inwestycyjnych, s. staje się pozorne. Inwestycje objęte s. zostały ograniczone do mniejszych nakładów, związanych głównie z racjonalizacją procesu pro­dukcyjnego oraz częściową renowacją i modernizacją urządzeń produkcyjnych przedsiębiorstw. Nie doszło natomiast do s. inwestycji rozwojowych przedsię­biorstw. Poza inwestycjami, s. odnosi się do przyrostu zapasów, nieodzownego dla rozwoju przedsiębiorstw. Państwo reguluje wielkość s. zarówno za pomocą planowych norm podziału zysku i odpisów amortyzacyjnych, jak i opodatkowania zysku przedsiębiorstw. W celu zabezpieczenia przedsiębiorstwom możliwości długofalowego programowa­nia rozwoju dąży się do wprowadzenia niezmiennych w okresach kilkuletnich norm podziału. S. przedsiębiorstw socja­listycznych nie może prowadzić do wy­łączenia ich działalności z kontroli ban­kowej. Kredyt bankowy ( kredyt in­westycyjny) często w praktyce uzupeł­nia środki nagromadzone z zysku i amor­tyzacji na cele rozwoju przedsiębiorstw, stając się ważnym instrumentem regula­cji wielkości s. przedsiębiorstw (finan­sowanie inwestycji kredytem spłacanym z zysku lub amortyzacji przedsiębiorstw nosi niekiedy nazwę s. prospektywne­go w odróżnieniu od s. retrospektyw­nego — z uprzednio nagromadzonych środków).Swoistym problemem jest s. przedsię­biorstw planowo-deficytowych i nlsko-rentownych, opierające się głównie na środkach finansowych pochodzących z redystrybucji wewnątrzbranżowej oraz z dotacji budżetowych (uzupełnionych ew. kredytem bankowym). Dotacyjne s. przedsiębiorstw traktowane jest niejed­nokrotnie jako contradtcto tn adjecto, może mieć ono jednak znaczenie ana­logiczne do s. opartego na środkach własnych przedsiębiorstw, gdy wielkość tych środków jest regulowana za po­mocą planowych norm podziału zysku i amortyzacji. Nagromadzone środki na równi w obu tych przypadkach wy­znaczają zasięg swobody inwestycyjnej przedsiębiorstw.SALDO różnica między ogólnymi sumami obrotów dwóch stron konta księgowego; s. debeto­we — obroty debetowe konta przewyż­szają sumę obrotów kredytowych ( de­bet); s. kredytowe — obroty kre­dytowe konta przewyższają sumę obro­tów debetowych ( credit); s. zero­we — obroty obu stron konta są wyrównane; s. końcowe — s. usta­lone na koncie na koniec okresu rachun­kowego; s. początkowe — s. koń­cowe zapoczątkowujące ewidencję księ­gową nowego okresu. Terminu „s.” uży­wa się także w odniesieniu do bilansu handlowego oraz do bilansu płatnicze­go.SEKTORY GOSPODARKI, część gospo­darki narodowej objęta określoną formą własności środków produkcji i charakte­ryzująca się pewnym rodzajem stosun­ków produkcji. Z danym s.g. związane są określone klasy i warstwy społeczne. Poszczególne s.g. oraz odpowiadające im formy własności stanowią strukturę spo-łeczno-ekonomiczną gospodarki narodo­wej.Formacje społeczno-ekonomiczne, zwłasz­cza w początkowych i końcowych okre­sach rozwoju, charakteryzują się wielo-sektorowością. Oprócz sektora podstawo­wego w danej formacji, współistnieją pozostałości układów społeczno-ekono-micznych z formacji poprzednich, a nie­jednokrotnie mogą także występować elementy nowych sektorów, charaktery­stycznych dla formacji nadchodzącej. W okresie budowy socjalizmu oprócz sek­tora państwowego, który powstaje przez rewolucyjne wywłaszczenie kapitału, i sektora spółdzielczego, który powstaje przez dobrowolne zrzeszanie się drobnych producentów, Istnieje sektor drobnoto-warowy i sektor kapitalistyczny. W gospodarce socjalistycznej dominują­ce znaczenie ma sektor państwowy, który obejmuje podstawowe środki pro­dukcji oparte na własności ogólnonaro­dowej. Zwiększenie udziału i roli sekto­ra państwowego w gospodarce narodo­wej następuje w wyniku industrializa­cji kraju, wysokiego tempa wzrostu i związanych z tym przeobrażeń struk­turalnych. Sektor spółdzielczy obejmuje tę część gospodarki narodowej,która oparta Jest na własności grupowej. Oba te sektory tworzą socjalistyczny układ społeczno-ekonomiczny. Sektor drobnotowarowy obejmuje gos­podarkę indywidualnych właścicieli środ­ków produkcji, których produkcja opar­ta jest na własnej pracy (głównie chłopi i rzemieślnicy). Przekształcenie sektora drobnotowarowego w sektor spółdzielczy następuje przez uspołecznienie środków produkcji za pomocą stopniowego i do­browolnego zrzeszania się drobnych wła­ścicieli. Do sektora kapitalistycz­nego (występuje w niektórych krajach socjalistycznych) należą średnie i drobne przedsiębiorstwa, które ze względów spo­łecznych i ekonomicznych nie mogą być w pewnym okresie upaństwowione. For­mą współistnienia sektora państwowe­go i sektora kapitalistycznego mogą być przedsiębiorstwa państwowo-kaplta-listyczne.W gospodarce socjalistycznej wszystkie sektory gospodarki objęte są narodowym planem gospodarczym, z tym że kiero­wanie sektorem państwowym dokonuje się za pomocą metod bezpośrednich i po­średnich (rola tych metod jest zmienna w zależności od systemu planowania, kie­rowania i zarządzania gospodarką naro­dową), natomiast działalność sektora spół­dzielczego i drobnotowarowego Jest kie­rowana głównie za pomocą Instrumen­tów pośrednich.SERIA PRODUKCYJNA: l. przeznaczo­na do produkcji liczba (seria) wyrobów określonego wzoru (typu) konstrukcyj­nego; stanowi ona obiekt, dla którego wystawiana Jest dokumentacja produk­cyjna i rozliczeniowa kosztów produk­cji, oraz obiekt planowania operatyw­nego (wykonawczego) w zakładzie; ko­lejne s.p. wyrobu mogą dotyczyć tego samego wzoru konstrukcyjnego wyrobu, modelu, typowymiaru itp., tj. mogą być realizowane wielokrotnie wg tej samej dokumentacji konstrukcyjnej; 2. seria wyrobów przekazana do produkcji, prze­znaczona na zbyt do normalnej eksploa­tacji użytkowej, w odróżnieniu od serii próbnych, wykonywanych w celuch kon­trolnych i doświadczalnych w zależności od potrzeb przedsiębiorstwa produkują­cego, najczęściej w fazie technicznego przygotowywania i rozruchu produkcji seryjnej wyrobów nowego wzoru kon­strukcyjnego (nowej serii konstrukcyj­nej). SAINT-SIMONIZM, teoria rozwoju spo­łecznego i organizacji społeczeństwa przyszłości, której twórcą był francuski socjalista utopijny C. H. Saint-Simon Saint-Simon dostrzegał, że rozwój historyczny nie Jest przypadko­wy, że rządzą nim — podobnie Jak świa­tem przyrody — prawa obiektywne. Saint-Simon uważał, że kolejne etapy, przez które przechodzi społeczeństwo w swoim rozwoju, są koniecznymi szczeblami w procesie doskonalenia się ludzkości. Analizując współczesną mu epokę określa Ją jako okres przejścio­wy między przeżytym już feudalizmem a rodzącym się nowym ustrojem, bar­dziej odpowiadającym potrzebom spo­łecznym nowym zdobyczom cywiliza­cji. Saint-Simon dostrzegał, że w gospo­darce kapitalistycznej — zarówno w pro­dukcji, Jak i handlu — panuje anarchia prowadząca do marnotrawstwa gospo­darczego, że społeczeństwo rozdarte Jest na wrogie sobie klasy, między którymi toczy się ostra walka, że głównym celem współczesnego mu społeczeństwa Jest zwiększenie bogactw klas posiadających a nie zapewnienie dobrobytu najszer­szym masom narodu. Nowy rodzący się ustrój — industrializm — zapewni pod­stawowej klasie przemysłowej kierow­niczą rolę, gdyż ci, którzy organizują proces produkcji i biorą w nim bezpo­średni udział, powinni stać na czele spo­łeczeństwa. W ustroju industrialnym pra­ca będzie obowiązkiem wszystkich, spo­łeczeństwo musi zapewnić wszystkim możność uzyskania pracy zgodnie z po­trzebami społeczeństwa oraz zdolnościa­mi i zamiłowaniami Jednostki. Tylko praca i uzdolnienia decydują tu0 pozycji jednostki w społeczeństwie1 stanowią zasadniczą podstawę Jej udzia­łu w dochodzie narodowym. Saint-Simon pragnął zachować własność prywatną, ale chciał ograniczyć Ją i pod­porządkować Interesom społecznym; ro­zumiał, że zorganizowanie społeczeństwa jako stowarzyszenia ludzi pracy, a całej gospodarki jako wielkiego, jednolitego warsztatu produkcyjnego wymaga plano­wego kierowania produkcją planowego wiązania z nią pracy naukowej i kultu­ralno-oświatowej.W przyszłym ustroju władza państwowa przekształci się z aparatu rządów poli­tycznych nad ludźmi w aparat zarządza­nia rzeczami, kierowania procesem pro­dukcji i podziału wytworzonych dóbr materialnych. Rewolucję Saint-Simon uważał za najbardziej radykalną drogę przemian społecznych, ale sądził, że na­leży jej unikać. Industrializm może za­panować drogą naturalnego rozwoju his­torycznego. Wystarczy, aby najbardziej wpływowe jednostki zrozumiały wyż­szość ustroju industrialnego i zechciały go stopniowo wprowadzić. Po śmierci Saint-Simona jego uczniowie propagowali nauki swojego mistrza i sta­rali się je rozwijać dalej. W dalszym rozwoju s.-s. zatracił jednak postępowy charakter, nabrał cech raczej sekty re­ligijnej głoszącej miłość bliźniego i so­lidaryzm społeczny. Krytyka kapitalizmu została złagodzona, uwypuklano coraz bardziej .SCALANIE GRUNTÓW likwidacja szachownicy gruntowej i przy­dzielanie scalonych ekwiwalentów w po­staci większych obszarów ziemi za po­przednio użytkowane, rozrzucone i nad­miernie wydłużone działki, powstałe Przeważnie na skutek dokonywanych podziałów gruntów między spadkobier­ców w toku postępowania spadkowego, -zęsto Jeszcze za życia spadkodawcy. Ko­masacja gruntów stwarza warunki do wprowadzenia racjonalniejszych syste­mów gospodarowania, umożliwiając sto­sowanie odpowiednich dla danych warun­ków płodozmianów i zmechanizowanie robót polowych oraz powiększenie area­łu gruntów uprawnych wskutek likwi­dacji nadmiernej ilości miedz. Przy s.g. ludność wiejska zazwyczaj partycypu­je w bezpłatnym wydzielaniu ze swoich gruntów pewnego, nieznacznego terenu przeznaczonego na urządzenia sporto­we, budowę łaźni, piekarni, zadrzewienie itp.W Polsce wymaga scalenia kilka min ha użytków rolnych, położonych głównie w województwach wschodnich i południo­wych.

[Głosów:1    Średnia:5/5]

Comments

comments