RADA GOSPODARCZA
organ doradczy Rady Ministrów, działający w latach — , powołany do prowadzenia analizy podstawowych zagadnień gospodarki narodowej oraz zapewnienia należytego przygotowania wytycznych polityki gospodarczej; R.E. składała się z ekonomistów naukowców i ekonomistów praktyków mianowanych na okres dwu lat ad per-sonam przez prezesa Rady Ministrów. Działalność R.E. opierała się na komisjach i zespołach roboczych powoływanych do prac związanych z poszczególnymi dziedzinami gospodarki lub w celu opracowania określonych zagadnień; R.E. publikowała corocznie przegląd sytuacji gospodarczej kraju. Przewodniczącym R.E. był O. Lange ( — ). |W.D.]RADA GOSPODARCZA jeden z głównych organów ONZ, powołany do życia na mocy Karty Narodów Zjednoczonych w ceui realizacji funkcji ONZ w sferze gospodarczo-społecznej, działający pod ogólnym kierownictwem Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych. Obecnie w skład ECOSOC wchodzi państw ( do ), z których wybiera co roku zgromadzenie Ogólne na okres lat. Do głównych zadań ECOSOC należy: . badanie i inicjowanie badań nad problemami związanymi z międzynarodową współpracą gospodarczą i społeczną; . uchwalanie w tej dziedzinie zaleceń dla Zgromadzenia Ogólnego, członków ONZ i wyspecjalizowanych agencji ONZ; .opracowywanie w sprawach objętych jej kompetencjami projektów konwencji przedkładanych do aprobaty Zgromadzenia Ogólnego; . zwoływanie w sprawach objętych Jej kompetencjami konferencji międzynarodowych; . koordynowanie działalności wyspecjalizowanych agencji ONZ; . zawieranie umów z innymi organizacjami międzynarodowymi, zajmującymi się problematyką gospodarczą lub społeczną; . współpraca z określonymi organizacjami pozarządowymi. Organami pomocniczymi ECOSOC są jej komisje funkcjonalne i gospodarcze komisje regionalne. ECOSOC sprawuje nad nimi ogólny nadzór, nadaje kierunek i dokonuje oceny ich działalności. Zadaniem komisji funkcjonalnych jest prowadzenie badań i przygotowywanie opracowań, ocen i projektów dla ECOSOC w określonej dziedzinie jej kompetencji. W w ECOSOC Istniało komisji: Komisja Statystyczna, Komisja Ludnościowa, Komisja Rozwoju Społecznego, Komisja Praw Człowieka, Komisja Narkotyków i Komisja Sytuacji Prawnej Kobiet. Zadaniem gospodarczych komisji regionalnych ONZ jest organizowanie międzynarodowej współpracy gospodarczej w regionie, dla którego zostały powołane. Obecnie w ECOSOC istnieją komisje regionalne: Komisja Gospodarcza Europy (Economic Commission for Europe — ECE) z siedzibą w Genewie, utworzona w ; Komisja Gospodarcza Azji i Dalekiego Wschodu z siedzibą w Santiago, utworzona w ; Komisja Gospodarcza Afryki (Economic Commission for Africa — ECA) z siedzibą w Addis Abebie, utworzona w . Z punktu widzenia europejskich krajów socjalistycznych szczególnie ważna Jest działalność Komisji Gospodarczej Europy, w niej bowiem koncentruje się w dużej mierze wielostronna współpraca gospodarcza Wschód—Zachód.RADY GOSPODARKI NARODOWEJ organa zarządzania przemysłem budownictwem w ekonomiczno-administracyjnych rejonach utworzonych w ZSRR w w wyniku reformy zarządzania przemysłem, polegającej m. in. na likwidacji większości ministerstw przemysłowych przekazaniu Ich uprawnień r.g.n. jako terytorialnym organom administracji gospodarczej; reforma ta miała na celu stworzenie bardziej sprzyjających warunków dalszego, szybkiego rozwoju gospodarki narodowej przez decentralizację zarządzania, co w warunkach olbrzymiego obszaru ZSRK miało znaczenie dla zwiększenia operatywności kierownictwa gospodarczego. R.g.n. koncentrując całość spraw rozwoju i koordynacji działalności przemyśli: kluczowego i budownictwa danego rejonu były odpowiedzialne za zapewnienie harmonijnego i kompleksowego rozwoju gospodarki w swoim rejonie. R.g.n Jako organ kolektywny składała się z przewodniczącego, jego zastępców i członków będących zazwyczaj kierownikami podstawowych działów aparatu r.g.n., tj. departamentów funkcjonalnych, np. planowania, techniki, produkcji kooperacji, zatrudnienia i płac, finansowego, Inwestycji, oraz z zarządów; te ostatnie były tworzone wg gałęzi przemysłu Powołanie r.g.n. skomplikowało jednak proces zarządzania przemysłem, ponieważ nie tylko rozdrobniło rejony adm.-nistracyjno-gospodarcze, lecz także zmu szało do utrzymywania komitetów ogól-nopaństwowych, które koordynował; działalność przedsiębiorstw należących do poszczególnych gałęzi przemysłu, w celu zapewnienia specjalizacji produkcji. Jednolitej polityki w zakresie postępu technicznego itp. Działalność komitetów ogólnopaństwowych wymagała z kolei wielu uzgodnień i prowadziła często do wielotorowości w podporządkowaniu przedsiębiorstw. podjęło decyzję o rozwiązaniu r.g.n. i powrotu do resortowych form zarządzania.RADA WZAJEMNEJ POMOCY , powołana do życia w wyniku narady przedstawicieli Bułgarii, Czechosłowacji, Polski, Rumunii, Węgier ZSRR, która odbyła się w Moskwie — ; państwa te zyskały miano członków-założyciell R.W.P.G.; II do Rady przyjęta została Albania, X — NRD, a VI — Mongolia. Członkostwo w Radzie nie przeszkadza w uczestnictwie w innych międzynarodowych organizacjach i w zawieraniu umów międzynarodowych z krajami spoza Rady. Na mocy porozumienia z R.W.P.G. z IX Jugosławia bierze udział w pracach niektórych jej organów. W charakterze obserwatorów biorą udział w pracach Rady przedstawiciele KRL-D, DRW i Kuby. Od z udziału w pracach Rady zrezygnowała ChRL, w których uczestniczyła na prawach obserwatora; w końcu przestała brać udział w pracach R.W.P.G. Albania, której przedstawiciel oficjalnie zawiadomił Sekretariat Rady, iż jego rząd nie będzie uczestniczył w pracach jej organów. Cele i zadania R.W.P.G. określa statut przyjęty w na XII Sesji, obowiązujący oficjalnie od IV po ratyfikowaniu go przez państwa członkowskie. Cele te były następnie wielokrotnie uzupełniane I konkretyzowane na naradach przedstawicieli partii komunistycznych i robotniczych krajów członkowskich w i w oraz na XVI, XVIII, XXIII, XXIV i XXV Sesji Rady. Podstawowym celem R.W.P.G. Jest wszechstronne rozwijanie współpracy gospodarczej na zasadach równości stron i wzajemnych korzyści oraz poszanowania suwerenności, opartej na stopniowo realizowanych zadaniach międzynarodowego socjalistycznego podziału pracy specjalizacji produkcji zmierzających do zbudowania socjalizmu i komunizmu w krajach członkowskich i zabezpieczenia pokoju światowego. Jednym z głównych celów odcinkowych jest współdziałanie w zakresie wzrostu produkcji, rozwoju postępu technicznego, wydajności pracy, powiększania przyrostu dochodu narodowego i stopy życiowej ludności. Podstawową formą realizacji tych celów Jest koordynacja planów rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów. Jednym z kluczowych zagadnień obrad XXIII Sesji R.W.P.G. (Moskwa, IV ) było doskonalenie pogłębienie metod koordynacji planowania gospodarczego i oparcia go na prognozach naukowo–technicznych i ekonomicznych. XXIV Sesja R.W.P.G. (Warszawa, V ) skupiła m. in. uwagę na sporządzeniu programu rozwoju współpracy i integracji gospodarczej krajów członkowskich. Integracja Jest niezbędna w obecnym okresie intensywnego rozwoju, wiążącego się z przechodzeniem przede wszystkim od mlędzygałęzlowego do wewnątrzga-łęzlowego podziału pracy w obrębie R.W.P.G.Na XXV Sesji (Bukareszt — VII ) przyjęty został „Kompleksowy program dalszego pogłębiania i doskonalenia współpracy i rozwoju socjalistycznej integracji gospodarczej krajów członkowskich R.W.P.G.” — dokument, którego rangę przyrównać można do przyjętego na XII Sesji ( ) Statutu Rady. Program ten wszechstronnie rozpatruje podstawowe problemy współpracy, wytycza kierunki ekonomicznej Integracji krajów R.W.P.G.Każdy kraj dysponuje w R.W.P.G. tylko jednym głosem. Uchwały zapadają Jednomyślnie i mają charakter zaleceń lub decyzji. Forma zaleceń stosowana jest w istotnych sprawach współpracy ekonomicznej i naukowo-technicznej, decyzji natomiast — głównie w sprawach organizacyjno-proceduralnych. Zalecenia R.W.P.G. obowiązują po zatwierdzeniu ich przez rządy zainteresowanych krajów, decyzje zaś — z chwilą ich podjęcia. Kraj, który nie wyraził zainteresowania daną sprawą, nie Jest związany treścią dotyczącego jej zalecenia; może jednak przystąpić w dowolnym terminie i wówczas dane zalecenie zacznie go obowiązywać.Organami Rady są: Sesja, Komitet Wykonawczy, stałe komisje Sekretariat. Do zadań najwyższego organu — sesji R.W.P.G. — należy rozpatrywanie podstawowych problemów współpracy ekonomicznej i naukowo-technicznej, wytyczanie głównych kierunków działalności Rady oraz podejmowanie niezbędnych kroków do realizacji jej celów i zadań. Zwyczajne sesje zwoływane są nie rzadziej niż raz w roku i odbywają się kolejno w stolicach państw członkowskich. Sesja nadzwyczajna może być zwołana na wniosek lub za zgodą krajów.RADA WZAJEMNEJ POMOCY GOSPODARCZEJSekretariat jest ekonomicznymPrzewodniczącym sesji zwyczajnej Jest przewodniczący delegacji kraju, na terenie którego odbywa się sesja. Funkcje jej sekretariatu spełnia Sekretariat R.W.P.G.Komitet Wykonawczy Jest głównym organem wykonawczym Rady, w jego skład wchodzą przedstawiciele krajów członkowskich (po jednym z każdego kraju) na szczeblu wicepremierów. Komitet Wykonawczy zastąpił działającą do VI naradę przedstawicieli krajów w Radzie; odbywa swoje posiedzenia nie rzadziej niż raz na dwa miesiące, kieruje całokształtem prac związanych z realizacją celów i zadań Rady zgodnie z postanowieniami sesji, obserwuje przebieg wykonania zobowiązań krajów członkowskich wynikających z przyjętych przez nie zaleceń organów R.W.P.G.; prowadzi prace związane z koordynacją planów, specjalizacją i kooperacją produkcji; rozpatruje wnioski krajów członkowskich, stałych komisji, Biura Komitetu Wykonawczego do spraw zbiorczych planów gospodarczych i Sekretariatu R.W.P.G. w sprawach współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej; analizu)e przebieg tej współpracy opracowuje wnioski dotyczące dalszego Jej rozwoju. Komitet Wykonawczy kieruje pracami Sekretariatu i stałych komisji Rady oraz nakreśla kierunki ich działalności. Biuro KW do spraw zbiorczych planów gospodarczych jest organem Komitetu Wykonawczego. Podstawowym zadaniem Biura Jest przygotowywanie dla Komitetu wniosków w sprawie koordynacji planów gospodarczego rozwoju krajów członkowskich oraz bezpośrednie współdziałanie w organizacji współpracy ich centralnych organów planowania. Przez Biuro organy R.W.P.G. utrzymują stałą bezpośrednią więź z państwowymi organami planowania; członkami Biura są zastępcy przewodniczących centralnych organów planowania krajów Rady; siedzibą Biura jest Moskwa.Stałe komisje zabezpieczają realizację poważnej części celów i zadań Rady; powoływane są przez sesje i działają na podstawie własnych statutów i regulaminów zgodnych z duchem postanowieniami statutu R.W.P.G. Komisje mają na celu (każda na swoim odcinku) rozwijanie współdziałania w dalszym rozszerzaniu ekonomicznych więzi między krajami członkowskimi, organizowanie ekonomicznej i naukowo-technicznej współpracy, planowego rozwoju poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, polepszanie i pogłębianie międzynarodowego socjalistycznego podziału pracy, przyspieszanie postępu technicznego, podnoszenie wydajności i organizacji pracy. Aktualnie działa stałych komisji Rady. . Określa się Je niekiedy mianem agencji wyspecjalizowanych. Obecnie działają: Biuro Koordynacji Frachtowania Statków powołane w Jako stały organ Istniejącej od Konferencji Przedstawicieli Organizacji Frachtowych Krajów R.W.P.G. Podstawowym celem Biura Jest współdziałanie w dalszym usprawnianiu organizacji współpracy krajów R.W.P.G. w dziedzinie przewozów morskich racjonalnego wykorzystania tonażu ich floty handlowej. Centralny Zarząd Dyspozytorski Połączonych Systemów Energetycznych powstał na mocy umowy podpisanej przez zainteresowane kraje IV . Jednym z naczelnych jego zadań jest opracowywanie schematów i reżimów pracy równoległej połączonych systemów energetycznych oraz środków zapewniających pracę równoległą tych systemów z normalną częstotliwością.Instytut Normalizacyjny powołany został do życia w w związku z uchwałą XVI Sesji Rady w celu prowadzenia badań i opracowywania wniosków w sprawie unifikacji istniejących i tworzenia nowych norm i standardów w krajach R.W.P.G.Interatominstrument powstał na mocy podpisanego w porozumienia między przedstawicielami rządów Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, PoLski, Węgier i ZSRR. Ma on na celu rozwijanie współpracy naukowo-technicznej, produkcyjnej i handlowej w dziedzinie aparatury dozymetrycznej, radiometrycznej nuklearno-fizycznej oraz w zakresie różnych systemów badań jądrowych energetyki atomowej. !nterchlm powstał w jako organizacja współpracy w dziedzinie małotonażowej produkcji chemicznej. Do podstawowych jego zadań należy możliwie pełne zabezpieczenie potrzeb krajów sygnatariuszy w dziedzinie małotonażowej produkcji chemicznej wysokiej jakości przez wykorzystanie zasad międzynarodowego socjalistycznego podziału pracy, rozszerzenia pogłębienia współpracy między tymi krajami.Intermetal powołany do życia umową podpisaną VI jako organizacja współpracy przemysłu hutniczego; głównym jego zadaniem jest polepszanie zabezpieczenia potrzeb gospodarki narodowej poszczególnych krajów przez wprowadzenie nowych, bardziej efektywnych form współpracy.Konferencja Przedstawicieli Organizacji Gospodarki Wodnej Krajów Członków R.W.P.G. działa od ; opracowuje zasady i metody najbardziej efektywnego, kompleksowego wykorzystania zasobów wodnych tych krajów w celu zabezpieczenia potrzeb w tej dziedzinie wszystkich gałęzi ich gospodarki narodowej. Międzynarodowy Bank Inwestycyjny powstał na mocy decyzji XXIV Sesji R.W.P.G. V (umowa o utworzeniu podpisana została VII ). Zgodnie z umową: „Podstawowym zadaniem Banku Jest udzielanie długo-i średnioterminowych kredytów przede wszystkim na realizowanie przedsięwzięć związanych z międzynarodowym socjalistycznym podziałem pracy, specjalizacją i koordynacją produkcji, nakładami na rozszerzenie bazy surowcowej i paliwowej we wspólnych interesach, z budownictwem obiektów w innych gałęziach, stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania i służących rozwijaniu gospodarki narodowej krajów, na inne cele ustalone przez Radę Banku i zgodne z zadaniami Banku”. Kapitał zakładowy Banku wynosi mld rubli transferowych, w tym „/o w walutach wymienialnych lub w złocie. Bank ten rozpoczął działalność . MlędzynarodowyBank Współpracy Gospodarczej utworzony na mocy umowy podpisanej X . Zajmuje się głównie rozliczaniem operacji multiclearingowych, kredytowych, prowadzi operacje finansowe i Inne operacje bankowe. Rozliczeń dokonuje on w specjalnej umownej Jednostce rozra-chunkowej, w tzw. rublu transferowym o zawartości czystego złota , Kapitał zakładowy Banku wynosi min rubli transferowych.Międzynarodowy Instytu: Ekonomicznych Problemów Światowego Systemu Socjalistycznego powołany na mocy uchwały XXIV Sesji R.W.P.G. w ; rozpoczął działalność . Do głównych jego zadań należy opracowywanie teoretycznych, metodologicznych i wdrożeniowych problemów rozwoju światowej gospodarki socjalistycznej, współpracy gospodarczej między krajami R.W.P.G. oraz zagadnień socjalistycznej integracji ekonomicznej.Narada Przedstawicieli Kra-j w R.W.P.G. do Spraw Prawnych powołana na mocy uchwały Komitetu Wykonawczego zaaprobowanej przez XXIV Sesję Rady (odbyła pierwsze konstytucyjne posiedzenie w ). Głównym zadaniem Narady jest badanie lub organizowanie badań zagadnień prawnych związanych z procesami współpracy i integracji krajów R.W.P.G. Posiedzenia Narady odbywają się — razy do roku.Organizacja WspółpracyPrzemysłu Łożyskowego powstała w toku prac XII posiedzenia Komitetu Wykonawczego R.W.P.G. Do podstawowych jej zadań należy maksymalne zabezpieczenie potrzeb gospodarki narodowej krajów sygnatariuszy na łożyska, inicjowanie racjonalnej specjalizacji międzynarodowej w tej dziedzinie, koordynowanie planów i wzajemnych dostaw, opanowywanie produkcji nowych typowymiarów łożysk, zwłaszcza nie produkowanych lub produkowanych w krajach socjalistycznych w niedostatecznych ilościach.Wspólny Park Wagonów powołany na mocy umowy podpisanej XII . Zadaniem jego jest czuwanie nad likwidowaniem lub ograniczeniem do minimum pustych przebiegów, skracaniem tras przebiegów wagonów i nad terminowym ich zwracaniem; liczy tys. wagonów.Zjednoczony Instytut Badań I ą d r o w y c h powstał na mocy porozumienia z III . Zadaniem jego Jest współdziałanie w zakresie rozwoju fizyki jądrowej państw członkowskich przez wymianę doświadczeń i osiągnięć naukowych oraz podnoszenie kwalifikacji kadr naukowych. Zob. też: międzynarodowy podział pracy krajów socjalistycznych