PORADNICTWO

PORADNICTWO

Działalność mająca na celu przygo­towanie uczniów do właściwego wyboru zawodu, zgodnego z ich zdolnościami zainteresowaniami, odpowiadającego Jednocześnie potrzebom gospodarki na­rodowej.Wraz z rozwojem przemysłu podzia­łem pracy aktualny staje się problem rąk do pracy, w myśl zasady „właściwy człowiek na właściwym miejscu”. Za­gadnieniami wymagającymi rozwiązania są odtąd selekcja, dobór pracowników, a także udzielanie pomocy młodzieży w dokonywaniu właściwego wyboru za­wodu.Zainteresowanie sprawami poradnic­twa zawodowego zrodziło się pra­wdę Jednocześnie w różnych krajach. Szwajcaria pierwsza w Europie powołała placówkę pomagającą młodzieży w wy­borze zawodu zorganizowano „Biura Zawodowe”, a w ukazała się książka T. Parsonsa Choosing a vocation Wybór zawodu. W Polsce od dawna zajmowano się tymi problemami, już bowiem w ustawach Komisji Edukacji Narodowej znalazło odbicie zrozumienie konieczności pozna­wania zdolności, zamiłowań i cech cha­rakteru młodzieży. Uwagę tym sprawom poświęcali mpowsta­ła poradnia zawodowa dla chłopców i dziewcząt.W okresie międzywojennym nastąpił du­ży rozwój usług dotyczących dwu kie­runków poradnictwa zawodowego: se­lekcji do określonych zawodów i zakła­dów pracy oraz kierowania poszczegól­nych Jednostek w najlepszym, najko­rzystniejszym dla nich kierunku zawo­dowym.Głównym celem poradnictwa zawodowe­go była pomoc Jednostce w osiąganiu największego powodzenia w pracy za­wodowej. Doradca zawodowy miał do wykonania ściśle określone zadania po­legające na wykryciu cech fizycznych, moralnych i intelektualnych przyszłych pracowników przemysłu i handlu oraz skorelowania potrzeb i zainteresowań ba­danych z wymaganiami zawodu. Starał się on za pomocą różnych testów odtwo­rzyć możliwie dokładny zbiór cech oso­bowości badanej osoby. U podłoża tej działalności leżało przekonanie o stałości uzdolnień i cech psychicznych, o moż­liwości dokonania na podstawie badań testowych nie tylko diagnozy, lecz Prognozy dotyczącej przyszłości zawo­dowej badanego.°o udzielenia porady w sprawie wyboru zawodu psychologowi potrzebne były r w^ież dane o wymaganiach związa­nych z poszczególnymi zawodami. W tym u dokonywano analiz zawodów, sporządzając „profile” dla każdego z nich. Przez zestawienie „profilów” zawodo­wych z wynikami badań psychologicz­nych formułowano wskazania l przeciw­wskazania dotyczące podejmowania przez osoby badane pracy w poszczególnych zawodach.W miarę upowszechniania oświaty, prze­dłużania okresu obowiązku nauczania, a zwłaszcza kontynuowania przez znacz­ną część młodzieży nauki ponad obowią­zujący okres, coraz potrzebniejsze sta­wało się przyjście z pomocą uczniom w wyborze dalszego kierunku kształce­nia, a pośrednio przyszłego zawodu. Stąd też główny nacisk został przeniesiony z poradnictwa zawodowego na orien­tację szkolną.Terminy orientacja szkolna i zawodowa przyjęły się powszechnie na zachodzie, a także używane są coraz częściej w krajach socjalistycznych Związek Ra­dziecki, Rumunia. Pojęcia te są szersze od terminu „poradnictwo”, gdyż obejmu­ją całokształt działalności związanej z do­konaniem wyboru przyszłej drogi nauki pracy uczniów.Przez orientację szkolną rozumie się za­danie pedagogiczne, polegające na poma­ganiu uczniom w dokonaniu wyboru szkoły, dalszego kierunku uczenia się, możliwie najlepiej odpowiadającego zdol­nościom i zamiłowaniom każdego z nich. Społecznie doniosłe zadania, jakie speł­nia poradnictwo zawodowe, mają na celu udzielanie pomocy w wyborze takiego zawodu, który dana osoba będzie umia­ła wykonywać dobrze z zadowole­niem.Problem orientacji szkolnej i zawodowej Jest ściśle związany z reformami szkol­nictwa przeprowadzonymi w ostatnich latach w wielu krajach. We Francji i Szwecji wprowadza się nawet specjal­ne okresy orientacji lub obserwacji i orientacji. Podkreśla się takie ko­nieczność planowego, systematycznego wychowania kształtującego zdolności i przygotowującego do świadomego, wła­ściwego wyboru zawodu. Z takiego ujęcia problemu płyną daleko idące konsekwencje związane z pracą szkoły i nauczyciela. Dawne poradnic­two zawodowe było w pracy szkoły za­gadnieniem dość marginesowym, prowa­dzonym nie przez nauczycieli, lecz przez osoby spoza szkoły. Obejmowało onopostęp ekonomii znygłównie uczniów kończących szkolę, po­magając im wybrać właściwy zawód. Obecnie coraz więcej uwagi poświęcają orientacji nie tylko psychologowie, dla których była ona zawsze Jedną z domen ich działalności, ale również władze oświatowe poszczególnych państw. Naj­bogatsze doświadczenia w tej dziedzinie mają takie kraje Europy zachodniej, Jak Francja Szwajcaria.Zainteresowanie tymi problemami rów­nież w krajach socjalistycznych, zwłasz­cza ostatnio, bardzo wzrasta, Jednak za­łożenia ł cele są tu odmienne od syste­mu orientacji stosowanego w krajach kapitalistycznych. Chodzi bowiem o stwo­rzenie takiego systemu orientacji, któ­ry odpowiadałby zadaniom szkoły socja­listycznej i wymaganiom współczesnej nauki. Problemem zasadniczym Jest przy­gotowanie uczniów do właściwego wy­boru zawodu zgodnego z ich zdolnościa­mi i zainteresowaniami strona subiek­tywna, a jednocześnie odpowiadającego potrzebom gospodarki narodowej stro­na obiektywna.W Polsce, podobnie Jak w wielu innych krajach, system orientacji funkcjonuje w obrębie systemu szkolnego i przygo­towanie młodzieży do wyboru zawodu spoczywa głównie na nauczycielu usta­wa o rozwoju oświaty wychowania w zreformowanej szkole z 15 VII 1961 po raz pierwszy nałożyła na niego ten obo­wiązek. Praca ta Jednak wymaga od szkół należytego przygotowania. W do­tychczasowym systemie kształcenia nau­czycieli nie kładziono nacisku na prze­kazanie im dostatecznej wiedzy psycho­logicznej, niezbędnej do prowadzenia pracy wychowawczej w ogóle, a zwłasz­cza orientacji szkolnej i zawodowej. Właściwe bowiem pokierowanie losem ucznia wymaga Jego poznania, co wiąże się ze stosowaniem obserwacji ciągłej wychowanków i notowaniem ich wyni­ków w karcie czy teczce ucznia. Chodzi zatem zarówno o wykrywanie, Jak i świadome rozbudzanie uzdolnień i za­interesowań wychowanków. Decyzja do­tycząca ukierunkowania dalszego ich życia musi być podjęta na podstawie dostatecznej ilości informacji. Nauczy­ciele poszczególnych przedmiotów majq możliwości pokazania, na czym polega praca w różnych zawodach, ich perspek­tywy rozwoju itp. Wiele w tej dziedzinie może zrobić wychowawca klasy, a także organizacje młodzieżowe i ko­mitety rodzicielskie.W niektórych krajach dąży się do kształ­cenia wszystkich nauczycieli w zakresie spraw związanych z orientacją, ale ta­kie przygotowanie trwa minimum 2 la­ta. Rozwiązaniem pośrednim Jest specja­lizacja w tej dziedzinie takiej liczby nauczycieli, aby zapewnić każdej szkole choć Jednego fachowego doradcę, „peł­nomocnika” od spraw orientacji. Jedno­cześnie spełniałby on funkcję łącznika między szkołą a poradnią. Wraz z powierzaniem odpowiedzialności szkole za tę działalność rozbudowuje się w wielu krajach sieć ośrodków psycho­logicznych, poradni, które współpracują z nauczycielami, stanowiąc ważne ogni­wo w systemie orientacji i fachowe psy­chologiczne zaplecze dla pracy szkół. Poradnie działające w Polsce mają daw­ne i dobre tradycje. działają one Jako poradnie wychowaw-czo-zawodowe, podległe Ministerstwu Oświaty Wychowania. Liczba ich ciąg­le wzrasta w 1971 przekroczyła 300; założeniem resortu Jest istnienie porad­ni w każdym powiecie. Sieć ich obej­muje poradnie powiatowe i dzielnicowe, a także okręgowe, które oprócz pracy usługowej prowadzą pracę badawczą oraz szkolenie i doskonalenie pracowni­ków poradni dzielnicowych. Psycholog zatrudniony w poradni Jest w kontak­cie ze szkołami w swojej dzielnicy i udziela im pomocy w zorganizowaniu pracy związanej z orientacją dostarcza­jąc zwłaszcza informacji o szkołach, za­wodach, przewidywanym zatrudnieniu itp. Zasadniczą domeną działalności psychologa jest udzielanie indywidual­nych porad zawodowych w przypadkach trudnych, gdy konieczne są badania spe­cjalistyczne.postęp ekonomiczny, proces ulep­szania instytucjonalnych warunków gos­podarowania.Określony typ własności środków pro­dukcji, będąc podstawą stosunków pro­dukcji, w decydującej mierze przesądza o społecznych warunkach gospodarowa­nia. Wyrazem zinstytucjonalizowania warunków gospodarowania Jest ich za­legalizowanie. Normy prawne, poparte autorytetem władzy państwowej, powolują instytucja społeczne, wyrażające określone warunki gospodarowania. Do instytucjonalnych warunków funkcjono­wania gospodarki socjalistycznej zalicza się pi”*ede wszystkim szeroko pojmo­wany system planowego kierowania za­rządzania gospodarką. Podstawowymi elementami tego systemu są: zakres kompetencji centralnego ośrodka dyspo­zycji gospodarczej, Jednostek produkcyj­nych i innych Jednostek administracji gospodarczej, metody sporządzania pla­nu i przekazywania Jego dyrektyw oraz mierniki oceny działalności przedsię­biorstw. Do instytucjonalnych warunków gospodarowania należy organizacja wię­zi produkcyjnych np. zaopatrzenia i zby­tu, Jak również trwale stosowane for­my podziału — systemy płac innych zachęt zainteresowania materialnego, system tworzenia cen, system fiskalny, system kredytowy itp. P.e. są takie zmia­ny w dziedzinie instytucjonalnych wa­runków gospodarowania, które sprzyja­ją wzrostowi społecznej wydajności pra­cy i pełniejszej realizacji zasady gospo­darności. P.e. wchodzi w skład postępu społecznego uważanego za ulepszanie wa­runków wszechstronnego rozwoju spo­łeczeństw. Postęp społeczny, a wraz z nim p.e. w szerokim znaczeniu doko­nuje się przez kolejne przechodzenie do następujących po sobie formacji s.po-łeczno-ekonomlcznych. Każda następna formacja stwarza nowe, „ulepszone”, instytucjonalne warunki gospodarowa­nia.W Polsce termin „p.e.” wprowadzony został do nomenklatury ekonomicznej w w spra­wie p.e. w gospodarce uspołecznionej i organizacji służb ekonomicznych. W publicystyce ekonomicznej termin ..p.e.” bywa używany również w sensie bliskoznacznym z terminami „wzrost gos­podarczy” lub „rozwój ekonomiczny”.

[Głosów:1    Średnia:5/5]

Comments

comments