Podsumowanie

Podsumowanie

W przy rozważaniach dotyczących prymatu ujęcia politycznego często kwituje się sprawę lakonicznym stwierdzeniem, iż zagadnienie to ma duże znaczenie, jeśli chodzi o roz­wiązywanie zadań ekonomicznych. A więc nie tylko nie wyjaśnia się problemu, ale wręcz go się zuboża. Rzecz w tym, że prymat polityki nad ekonomiką przy rozwiązywaniu zadań ekonomicznych wyraża się w prymacie politycznego ich ujmowania nad ujęciem ekonomicznym. Cóż to znaczy ,„ujęcie poli­tyczne” i „ekonomiczne”?Polityczny i ekonomiczny punkt widzenia są zwią­zane z dwoma rodzajami interesów — politycznym i ekonomicznym.Polityczne interesy ludzi są związane z dziedziną stosunków, jakie istnieją między klasami, z działalno­ścią państwa i partii politycznych.Interesy polityczne mają klasy, państwo, naród, spo­łeczeństwo. Gdyby nie było klas, nie byłoby również interesów politycznych. Natomiast ekonomiczne inte­resy ludzi wyrażają ich dążenia do zaspokojenia swo­ich potrzeb materialnych. Występują one również w społeczeństwie, narodzie, państwie, klasie, a także i u poszczególnych grup, a nawet jednostek.Interesy polityczne to interesy ogromnych mas, klas. Trudno mówić o osobistym, indywidualnym, politycz­nym interesie jednego człowieka, jako że już samo po­jęcie interesu politycznego przenosi jednostkę na pła­szczyznę jej wzajemnych stosunków z klasami, par­tiami, państwem.Weźmy na przykład jakąś małą grupę ludzi. Gdyby nie reprezentowali oni interesów określonych klas, partii, państwa, nie byłoby między nimi żadnych sto­sunków politycznych, bo w ogóle nie byłoby intere­sów politycznych, natomiast mogłyby między nimi istnieć powiązania ekonomiczne.Jeśli więc ujęcie polityczne bezwzględnie wyraża in­teresy określonych klas, to ujęcie ekonomiczne może również wyrażać interesy poszczególnych grup i jed­nostek.W ustroju socjalistycznym polityczny punkt widze­nia przy rozwiązywaniu zadań ekonomicznych oznacza ujęcie z punktu widzenia maksymalnego umocnienia dyktatury proletariatu — głównego narzędzia budowy ekonomiki socjalistycznej i jej przekształcenia w ko­munistyczną. Ujęcie polityczne wymaga umacniania i potęgowania kierowniczej roli partii komunistycz­nej — głównego warunku trwałości systemu dykta­tury klasy robotniczej. Polityczny punkt widzenia przy rozwiązywaniu zadań ekonomicznych oznacza umacnia­nie i rozwój sojuszu robotników i chłopów — naczel­nej zasady dyktatury proletariatu — podstawy poli­tycznej jedności społeczeństwa. Polityczny punkt wi­dzenia przy rozwiązywaniu problemów gospodarczych wymaga ujmowania ich pod kątem zabezpieczenia in­teresów ogólnonarodowych, państwowych. Do tegosprowadza się treść ujęcia politycznego w ustroju so­cjalistycznym.Główna specyficzna cecha współzależności między ekonomiką a polityką w społeczeństwie socjalistycz­nym polega na tym, że polityka partii komunistycznej i państwa radzieckiego odzwierciedla jako skoncen­trowany wyraz socjalistycznej ekonomiki ogólnonaro­dowe, najważniejsze, podstawowe interesy ekonomicz­ne. Na tym polega specyfika „koncentracji” ekonomiki w polityce oraz istota prymatu polityki nad ekonomiką w ustroju socjalistycznym.Z tego zaś wynika, że w warunkach socjalizmu po­lityczny, partyjny, państwowy punkt widzenia przy rozwiązywaniu problemów ekonomicznych pokrywa się z szerokim, dokonywanym w interesie ogólnonarodo­wym ujęciem ekonomicznym.Jednakże nawet przy takiej zgodności, czy też toż­samości, ujęcie polityczne góruje nad ekonomicznym. Przyczyny tego są następujące: ponieważ chodzi o in­teres ogólnonarodowy, pokrywający się z interesem ogólnopaństwowym, to nie może on już mieć charak­teru wyłącznie ekonomicznego, posiada również cha­rakter polityczny. W takim wypadku ekonomika „wy­stępuje” jako polityka, ekonomika „przekształca się” w politykę, ujęcie ekonomiczne nabiera charakteru po­litycznego. Skoro w grę wchodzi interes całego narodu, milionowych mas, to jest to już polityka. Tam gdzie wchodzą w grę miliony, rozpoczyna się już polityka, czyli dziedzina „…stosunków ludzkich, która ma do czynienia nie z jednostkami, lecz z milionami…” Ujęcie polityczne, aczkolwiek pokrywa się z ujęciem ekonomicznym — góruje jednak nad nim, a mianowi­cie w tym sensie, że bez umocnienia kierownictwa par­tyjnego i państwa dyktatury proletariatu ogólnonaro­dowe interesy ekonomiczne nie mogą być zagwaranto­wane i zaspokojone.Jedna z właściwości wzajemnego stosunku ekonomi­ki i polityki w ustroju socjalistycznym polega na ce­chującym ten ustrój kojarzeniu osobistych interesów ekonomicznych z ogólnonarodowymi, państwowymi in­teresami ekonomicznymi i politycznymi. W grę wcho­dzi tu już dobro ogólne — podstawa i źródło dostatku każdego obywatela. Dlatego też ujmowanie tych lub innych zadań gospodarczych z pozycji dobrze rozumia­nego osobistego interesu ekonomicznego pokrywa się z ujęciem państwowym, ekonomicznym i politycznym. Jednakże i w tym wypadku ma miejsce prymat ujęcia politycznego, ponieważ interes osobisty powinien być dobrze rozumiany, to znaczy powinien pokrywać się z interesem ogólnopaństwowym, czyli musi mu być podporządkowany.Potwierdzeniem potęgi i siły żywotnej politycznego punktu widzenia w ustroju socjalistycznym jest prak­tyka: walka o jego realizację przenika działalność wszystkich świadomych członków społeczeństwa ra­dzieckiego.Pierwsze „subotniki” komunistyczne, w których Le­nin dojrzał zarodek komunizmu, były w gruncie rze­czy politycznym wyrazem prymatu polityki nad eko­nomiką w działalności samych mas. W „Wielkiej ini­cjatywie” Lenin pisał:„Komunizm zaczyna się tam, gdzie występuje ofiar­na, przezwyciężająca ciężki trud troska szerego­wych robotników o zwiększenie wydajności pracy, o ochronę każdego puda zboża, wę­gla, żelaza i innych produktów, które otrzymują nie pracujący osobiście i nie ich bliscy , ale dale-cy , czyli całe społeczeństwo, dziesiątki i setki milio­nów ludzi, zjednoczonych początkowo w jednym pań­stwie socjalistycznym, a następnie w Związku Repu­blik Radzieckich” .Realizacja ujęcia politycznego przy rozwiązywaniu zadań ekonomicznych przez masy ludowe znajduje ucieleśnienie w komunistycznym stosunku do pracy, do własności społecznej, w rozwoju i stałym udosko­nalaniu socjalistycznego współzawodnictwa. Wyrazem tego ujęcia jest ruch o uzyskanie miana brygad i przo­downików pracy komunistycznej, rozwijająca się w ca­łym kraju walka ludzi radzieckich o przedterminowe wykonanie planu siedmioletniego.„Uczucia większości ludzi radzieckich — mówił w re­feracie na XXI Zjeździe partii N. S. Chruszczow — podporządkowane są szczytnej idei — być pożytecznym dla społeczeństwa, tworzyć dla niego coraz to nowe dobra materialne i kulturalne. Właśnie to, a nie żądza zysku, jak w ustroju kapitalistycznym — jest główną przewodnią pobudką działalności ludzi radzieckich… Przodujący ludzie radzieccy jadą w dalekie kraje nie dla złotego cielca, nie po to, aby się wzbogacić, lecz po to, aby budować nowe fabryki, uprawiać pola, wznosić nowe miasta dla całego społeczeństwa, dla naszych dzieci, dla przyszłości, w imię zwycięstwa komunizmu” .O ogromnym wzroście świadomości ludzi radziec­kich świadczą przemówienia robotników i chłopów na XXI Zjeździe partii, przepojone gospodarską troską o rozwój produkcji nie tylko w swoim przedsiębior­stwie lub kołchozie, lecz w całym kraju.Polityczne podejście do pracy zostało doskonale wy­rażone w wypowiedzi robotnika W. I. Karesjewa, no­watora z fabryki im. Kirowa w Leningradzie, wyna­lazcy słynnego wysokowydajnego frezu. Powiedział on, że kiedy tworzył nowy frez, to nawet mu nie przy­szła do głowy myśl o wynagrodzeniu pieniężnym, o pie­niądzach. Po prostu bardzo pragnął wykonać jak naj­lepiej potrzebną wszystkim nam rzecz i zastosować tę nowość w życiu produkcyjnym. Najwyższą nagrodą za pracę jest wdzięczność narodu. „Pracować na sposób komunistyczny — to znaczy pracować nie dla pienię­dzy (zarobione pieniądze przecież nie przepadną), lecz dla ogólnego dobra, polepszenia życia narodu. Jeśli bowiem będzie żył dobrze cały naród, to tak samo dobrze będzie żyć również każdy człowiek” .Jaskrawym wyrazem politycznego podejścia ludzi pracy w społeczeństwie socjalistycznym do sprawy rozwoju ekonomiki socjalistycznej jest wspaniały ruch zainicjowany przez Walentynę Gaganową, brygadzistkę Wyszniewołockiego Kombinatu Bawełnianego (otrzy­mała ona obecnie odznakę Bohatera Pracy Socjalistycz­nej). Otóż W. Gaganowa przeszła dobrowolnie z przo­dującej brygady, w której zarabiała lepiej, do brygady zacofanej i podciągnęła ją — w drodze umocnienia dyscypliny oraz lepszej organizacji pracy — do po­ziomu przodujących. Ta patriotyczna postawa została wysoko oceniona na Czerwcowym Plenum KC KPZR (1959 r.). „Zrozumcie, towarzysze — mówił na plenum N.S. Chruszczow — trzeba to sobie uzmysłowić. Nigdy człowiek myślący kategoriami kapitalistycznymi nie uwierzy, że robotnik rezygnuje z pracy lepiej opła­canej i dobrowolnie przechodzi do pracy gorzej płat­nej, gdzie zarabia mniej… Wartość i szlachetność czy­nu tej kobiety polega na tym, że nie zainteresowanie materialne skłoniło ją do tego kroku, lecz idea, odda­nie ustrojowi komunistycznemu. Właśnie w imię owe­go ustroju człowiek zgadza się na osobiste wyrzecze­nia” .Wzorem szlachetnej inicjatywy G. Gaganowej już tysiące kierowników przodujących brygad i odcinków pracy w najróżniejszych gałęziach przemysłu i rolnic­twa dobrowolnie, nie bacząc na przejściowe straty ma­terialne, przechodzą na pozostające w tyle odcinki i podciągają je do poziomu przodujących.Istnieją jednak jeszcze w naszym społeczeństwie jednostki, nieliczne co prawda, które przeciwstawiają swoje osobiste interesy ekonomiczne interesom ogólno­narodowym, usiłując zaspokoić przede wszystkim te rozumiane w sposób egoistyczny interesy osobiste ze szkodą dla społeczeństwa. Taki stosunek do spraw ogólnych znajduje wyraz w naruszaniu dyscypliny pracy oraz zasady opłaty według pracy, w trwonieniu Własności socjalistycznej itd. Ludzie ci realizują w swojej działalności określony „ekonomiczny” punkt widzenia. Jednakże znajduje się on w nieprzejednanej sprzeczności z interesami ogólnonarodowymi i ujęciem politycznym. W konieczności walki z tego rodzaju „uję­ciem ekonomicznym”, w konsekwentnym zabezpiecza­niu interesów ogólnonarodowych wyraża się właśnie prymat ujęcia politycznego. Odgrywa ono rolę domi­nującą, ponieważ obiektywne interesy całego narodu są ważniejsze niż interesy poszczególnych osób i grup.Leninowska zasada prymatu polityki nad ekonomi­ką, ujęcia politycznego nad ekonomicznym jest podsta­wą całej polityki ekonomicznej Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Zasadnicze interesy robotników, chłopów, inteligencji — całego narodu radzieckiego koncentrują się w polityce partii, której podstawową treść stanowi walka o zbudowanie komunizmu. Pry­mat ujęcia politycznego przy rozwiązywaniu zadań roz­woju ekonomicznego wyraża się na przykład w takiej, będącej kamieniem węgielnym, zasadzie ekonomicznej polityki partii, jak przeważający rozwój przemysłu ciężkiego — podstawy stałego podnoszenia dobrobytu narodu i wzrostu ekonomicznego potencjału państwa radzieckiego.Na XXI Zjeździe KPZR ujawniono do końca bezpod­stawność odejścia od nauki marksistowsko-leninowskiej antypartyjnej grupy Malenkowa, Mołotowa, Kaganowi-cza i in. Uczestnicy tej grupy za każdym razem, kiedy partia przystępowała do rozwiązywania problemów pro­dukcji mięsa, mleka lub innych nie mniej ważnych ar­tykułów, oskarżali nasze kadry o praktycyzm i ciasnotę polityczną, „o przeciwstawianie gospodarki polityce”. Komitet Centralny dał zdecydowaną odprawę owej antypartyjnej grupie, wykazując swoją wielostronną działalnością, że gdy mowa o potrzebach narodu, wów­czas w grę wchodzi wielka polityka. Jak wiadomo, po­gląd głoszący, że polityka jest czymś obcym w stosun­ku do konkretnych praktycznych zadań rozwoju eko­nomicznego, jest również głoszony przez współczes­nych rewizjonistów.Wspaniałym przykładem twórczego stosowania zasa­dy prymatu ujęcia politycznego przy rozwiązywaniu zadań gospodarczych jest przeprowadzona przez partię reorganizacja zarządzania przemysłem i budownictwem, której ostrze było wymierzone przeciwko barierom re­sortowym w kierownictwie gospodarczym. Wąskoresor-towy punkt widzenia — to w pewnym sensie określony rodzaj „ujęcia ekonomicznego”. Szereg kierowniczych działaczy przeciwstawiało interesy resortowe interesom państwowym. Dzięki dokonanej reorganizacji resorto­wy punkt widzenia został zlikwidowany. Była to po­ważna wada poprzednio istniejącego systemu zarządza­nia przemysłem i budownictwem, nie pozwalała ona bowiem racjonalnie wykorzystać wszystkich rezerw rozwoju ekonomicznego. Reorganizacja stworzyła moż­liwości rozwoju specjalizacji i kooperacji między przed­siębiorstwami i rejonami ekonomicznymi. Czerwcowe Plenum KC KPZR wskazało na istniejące niedociąg­nięcia w rozwoju specjalizacji międzygałęziowej i mię-dzyrejonowej. Plenum zaleciło położyć wreszcie kres kooperacji, opierającej się na starych nieracjonalnych związkach między przedsiębiorstwami, związkach, któ­re ukształtowały się w warunkach poprzedniej formy zarządzania przemysłem i były ustanowione z uwzględ­nieniem jedynie resortowych interesów ministerstw.

[Głosów:1    Średnia:4/5]

Comments

comments