PODEJMOWANIA DECYZJI
Zajmuje się metodami służącymi do wyznaczania najlepszych optymalnych decyzji w określonych warunkach. W tym celu w t.p.d. buduje się modele opisujące typowe sytuacje, w których podejmuje się decyzje. Zawierają one następujące elementy: 1. podmiot podejmujący decyzję; 2. zbiór możliwych decyzji; 3. zbiór stanów świata zewnętrznego, zwany też zbiorem ,,stanów natury”; 4. funkcję korzyści zależną od podjętej decyzji i od stanu natury; 5. informację o stanach natury.Z punktu widzenia podmiotu podejmującego decyzję wyróżnia się podmiot Jednolity wewnętrznie lub też składający się z Jednostek mających w mniejszym lub większym stopniu sprzeczne nawzajem interesy, w drugim przypadku mówimy o grupowym podejmowaniu decyzji. Nastręcza ono teoretyczne trudności w określeniu optymalnej decyzji, ponieważ dotyczy niejednorodnego wewnętrznie podmiotu.W każdym problemie decyzyjnym musi być określony zbiór możliwych do podjęcia decyzji, a także zbiór możliwych stanów świata zewnętrznego. W rezultacie podjęcia określonej decyzji d otrzymujemy pewien wynik, na który ma ‚akże wpływ stan natury. O ile Jednak decyzja Jest zależna od podmiotu podejmującego decyzję, o tyle stan świata zewnętrznego s pozostaje poza kontrolą Podmiotu podejmującego decyzję. określa korzyść Jaką „osi Podmiot podejmujący decyzję, wybraną decyzją jest d. a stanem ‚ata zewnętrznego jest s. Jeśli liczba możliwych decyzji jest skończona, a więc korzyść odniesioną w przypadkupodjęcia decyzjiZe względu na to, że na stan świata zewnętrznego podmiot podejmujący decyzję z założenia nie ma wpływu, duże znaczenie dla podjęcia najlepszej decyzji ma informacja o stanach natury. W zależności od charakteru i zakresu tej informacji mamy do czynienia z różnymi sytuacjami, w których podejmowane są decyzje. Najprostszy przypadek występuje, gdy w momencie podejmowania decyzji znany Jest stan natury. Mówimy wtedy o podejmowaniu decyzji w warunkach pewności. Wszystkie pozostałe przypadki dotyczą podejmowania decyzji w warunkach niepewności te przypadki stanowią przedmiot badań t.p.d. Warunki niepewności mogą być różnego rodzaju, w zależności od posiadanych informacji. Jeśli wiemy tylko, że o stanie świata zewnętrznego decyduje inny podmiot podejmujący decyzję, mający sprzeczne interesy w stosunku do podmiotu wyróżnionego, mówimy o podejmowaniu decyzji w warunkach konfliktu. Wyznaczaniem optymalnych decyzji w tego rodzaju sytuacjach zajmuje się teoria gier Może też zaistnieć przypadek, gdy stany natury występują z określonymi prawdopodobieństwami, które w momencie podejmowania decyzji mogą być znane lub nie. T.p.d. wiąże się z teorią statystycznych funkcji decyzyjnych, zajmującą się przypadkiem, w którym o możliwych stanach natury mamy informację typu statystycznego. T.p.d. znajduje liczne zastosowania, zwłaszcza w zagadnieniach ekonomicznych. Zob. też: badania operacyjne. Równań Jest tyle, ile czynników produkcji, tzn. r. Produkcja x jest funkcją ilości wszystkich czynników produkcji:Jak widzimy, cena realna Jest funkcją tych samych zmiennych co produkcja. Każde z r równań ceny realnej możemy odwrócić i przedstawić ilość każdego czynnika produkcji jako funkcję q wszystkich cen realnych:Podstawiając następnie w funkcji produkcji zamiast każdego z czynników produkcji odpowiadającą mu funkcję q otrzymujemy:czyli funkcję p. S. Empiryczne obliczenie tego rodzaju funkcji nastręcza zbyt wielkie trudności; jest to abstrakcja, która jednak dobrze oddaje istotny sens pojęcia funkcji p. Pojęcie to ma praktyczny sens jedynie w gospodarce rynkowej rynek. W gospodarce socjalistycznej o p. decyduje plan. Planista może dążyć do rozszerzenia produkcji w gałęziach najbardziej rentownych, ale może też kierować się celami ogólno-gospodarczymi i społecznymi. Decydując się na powiększenie produkcji planista przydziela przedsiębiorstwom odpowiednie środki, opierając się na funkcji produkcji. Zysk w przedsiębiorstwie jest Jedynie narzędziem, które ma zapewnić najbardziej gospodarne wykorzystanie przydzielonych środków przez przedsię^ blorstwo i w tym charakterze może też oddziaływać na wielkość produkcji, ale to Jest Już uwzględnione przez planistę, który stosuje odpowiednie bodźce. Jedynie w tych sektorach gospodarki socjalistycznej, gdzie producent sam decyduje o wielkości produkcji, jak w Polsce w rolnictwie indywidualnym, funkcja p. może mieć pewne zastosowanie, chociaż i tutaj państwo oddziałuje na wzrost p. nie tyle przez układ cen, ile przez zmianę warunków produkcji.