PLAN FINANSOWY PRZEDSIĘBIORSTWA
Bilans pieniężnych przychodów wydatków przedsiębiorstwa, Jest częścią składową planu techniczno-ekonomicznego; sporządzany na okresy roczne, ujmuje on zadania przedsiębiorstwa w dziedzinie gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych. Układ p.f.p. w Polsce Ludowej przechodził i przechodzi nadal ewolucję, niezależnie Jednak od zmian układu formularzy planu finansowego, obejmował on zawsze i obejmuje nadal następujące główne problemy gospodarki finansowej przedsiębiorstwa:i. Ustalenie wyników finansowych działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Wynikiem jest akumulacja finansowa różnica między wartością sprzedaży produkcji w kraju na eksport wg cen sprzedaży a kosztem własnym sprzedanej produkcji lub usług skorygowana o wyniki działalności pozaope-racyjnej saldo nadzwyczajnych zysków i strat, zmniejszona o podatek obrotowy i dodatnie różnice budżetowe, zwiększona o eksportowe dopłaty wyrównawcze, dotacje przedmiotowe, ujemne różnice budżetowe i zwrot akumulacji pośredniej tj. podatku obrotowego lub różnic budżetowych zawartej w cenach materiałów zużytych do produkcji wyrobów sprzedanych na eksport; przepisy szczególne mogą wprowadzać inne jeszcze korekty akumulacji finansowej, prowadzące do ustalenia wyniku finansowego w postaci zysku lub straty.ustalenie podziału planowanego zysku lub finansowania planowanej straty. Z planowanego zysku przedsiębiorstwa dokonują obowiązkowych odpisów na fundusz zakładowy, oprocentowanie środków trwałych, wpłatę do zjednoczenia wg wieloletniej normy i ew. spłatę kredytu bankowego na inwestycje branżowe; Jeżeli po tych obowiązkowych odpisach pozostanie Jeszcze nadwyżka planowanego zysku, przedsiębiorstwa mogą dokonywać z niej odpisów na finansowanie zapasów i fundusz lnwestycyjno-remontowy. Wysokość tych odpisów jest uregulowana normami finansowymi na okresy wieloletnie. Planowane straty przedsiębiorstw, które mogą występować w planach finansowych w zupełnie wyjątkowych przypadkach, powinny być finansowane za pomocą dotacji zjednoczeń; środki na dotacje czerpią zjednoczenia z wpłat z zysków dokonywanych przez przedsiębiorstwa planoworentowne.Ustalenie planowanego wzrostu własnych funduszy obrotowych. Wzrost ten następuje z zysku lub — Jeśli w określonym zjednoczeniu Istnieje system centralnego finansowania funduszy obrotowych przedsiębiorstw — z funduszu środków obrotowych, tworzonego w zjednoczeniu z jego zbiorczego zysku. Własne fundusze obrotowe przedsiębiorstw powinny pokrywać 60% wartości ich planowanych zapasów bieżących. Jeżeli po planowym uzupełnieniu tych funduszy z zysków udział ich w finansowaniu zapasów bieżących ukształtuje się powyżej 60%, nadwyżka może być przekazana na przedterminową spłatę kredytu bankowego na inwestycje branżowe. W przypadku gdy fundusze własne przedsiębiorstwa nie pokryją 40%. wartości bieżących zapasów, przedsiębiorstwo musi poszukiwać Powiększenia własnych funduszy obrotowych w dotacji z funduszu rezerwowego zjednoczenia.Ustalenie źródeł finansowania i nakład na inwestycje i remonty Ta część planu obejmuje finansowanie tylko części nakładów na reprodukcję środków trwałych; poza nią pozostaje finansowanie inwestycji branżowych które są planowane finansowane przez zjednoczenia; w p.f.p. w dziedzinie inwestycji branżowych może wystąpić tylko spłata kredytu bankowego, uwzględniana przy podziale zysku W tej części planu przewiduje się tylko gromadzenie wydatkowanie środków pieniężnych na finansowanie inwestycji przedsiębiorstw i finansowanie remontów. Do finansowania tych nakładów przedsiębiorstwa tworzą fundusz in-westycyjno-remontowy, częściowo z narzutów obciążających koszty własne produkcji. Narzut na koszty własne wynika z procentowego stosunku kosztów planowanych remontów kapitalnych średnich do wartości majątku trwałego ta część funduszu lnwestycyjno-remon-towego może być tworzona z amortyzacji, a odpis z zysku kształtuje się także w relacji do wartości majątku trwałego. W ten sposób kwota funduszu inwestycyjno-remontowego jest skorelowana z potrzebami w dziedzinie reprodukcji majątku trwałego, ale nagromadzenie tego funduszu jest w pewnej mierze uzależnione od nagromadzenia zysku w wystarczającej wielkości. W granicach nagromadzonych środków przedsiębiorstwa mogą planować nakłady na remonty i inwestycje. Oprócz rocznych planów finansowych, przedsiębiorstwa sporządzają plany finansowe na okresy pięcioletnie. Układ ich jest podobny do układu planów rocznych, ale nie mają one tej mocy wiążącej, głównie z uwagi na fakt, iż wielkość produkcji, a stąd i jej wynik finansowy w tak długim okresie można określić tylko w sposób przybliżony. Wieloletnie planowanie finansowe jednak Jest niezbędne, zwłaszcza ze względu na konieczność ustalenia wielkości środków funduszu inwestycyjno-remontowego na kilka lat naprzód w celu umożliwienia przedsiębiorstwom racjonalnej gospodarki środkami trwałymi. KASOWY, zestawienie wyników procesów gospodarczych, określające wielkość wzrostu lub spadku obiegu pleniądza gotówkowego emisji; ujmuje wszystkie obroty gotówkowe między gospodarką uspołecznioną a ludnością i gospodarką nieuspołecznioną oraz wewnątrz gospodarki uspołecznionej. Obroty te, z wyjątkiem obrotów wewnątrz gospodarki uspołecznionej, wchodzą do bilansu pieniężnych przychodów i wydatków ludności bilans dochodów i wydatków ludności, który zawiera ponadto obroty bezgotówkowe między gospodarką uspołecznioną a ludnością i gospodarką nieuspołecznioną. Konstrukcja p.k. opiera się na grupowaniu obrotów gotówkowych wg tytułów o mniej więcej jednorodnym znaczeniu ekonomicznym i w nawiązaniu do odpowiadających Im planów gospodarczych. Tytuły p.k. ujęte są przedmiotowo wg źródeł wpływów i przeznaczenia wypłat na określone cele, z których zasadniczymi są:Dominująca kwota przychodów jednostek gospodarki uspołecznionej w formie gotówkowej wpływa bezpośrednio do kas banków, a rozchody realizowane są głównie przez kasy banków. Różnice między przychodami a rozchodami p.k. stanowią zmianę stanu obiegu pieniądza gotówkowego; Jeśli rozchody przekraczają przychody, następuje jego wzrost, w sytuacji odwrotnej — spadek. Podstawą opracowania projektów kwartalnych p.k. oddziałów wojewódzkich NBP są projekty wojewódzkich kwartalnych bilansów pieniężnych przychodów i wydatków ludności, sporządzane przez te oddziały w ścisłej współpracy z wojewódzkimi miejskimi komisjami planowania gospodarczego, wydziałami finansowymi, wydziałami handlu i innymi zainteresowanymi wydziałami prezydiów wojewódzkich miejskich rad narodowych oraz instytucjami szczebla wojewódzkiego, a także oddziałami wojewódzkimi innych banków na podstawie planowanych rocznych bilansów pieniężnych przychodów i wydatków ludności, orientacyjnych założeń rocznych p.k.’ projektów kwartalnych lub wycinków rocznych planów gospodarczych Jednostek szczebla wojewódzkiego. Projekty kwartalnych p.k. i bilansów pieniężnych przychodów wydatków ludności przedkładają oddziały wojewódzkie NBP pod obrady prezydiów wojewódzkich miejskich rad narodowych łącznie z analizą sytuacji pieniężnej na rynku i ew. projektami działań, które należy podjąć w celu zabezpieczenia równowagi pieniężnej na rynku. Projekty kwartalnych p.k. ogólnokrajowych opierają się na planach wojewódzkich i na projekcie kwartalnego ogólnokrajowego bilansu pieniężnych przy-chodów wydatków ludności, opracowywanego przez Centralę NBP na podstawie wskaźników narodowego planu gospodarczego oraz wycinków planów gospodarczych resortów. Wynikający z bilansu pieniężnych przychodów i wydatków ludności fundusz nabywczy na zakup towarów jest podstawą do ustalenia wielkości utargu towarowego w p.k. Po rozpatrzeniu przez Kolegium Ministerstwa Finansów ogólnokrajowego kwartalnego bilansu pieniężnych przychodów i wydatków ludności i zatwierdzeniu wynikającego z tego bilansu ogólnokrajowego p.k. Centrala NBP przekazuje oddziałom wojewódzkim informacje o założeniach tego planu dla poszczególnych wojewódzkich okręgów NBP. Oddziały Wojewódzkie NBP dzielą orientacyjnie kwartalny p.k. wg miesięcy. , plan działalności pieniężno-kredytowej banków w gospodarce socjalistycznej; sporządzany jest vz zasadzie na okresy kwartalne, ostatnio opracowywane są również plany roczne, a w niektórych krajach socjalistycznych nawet wieloletnie. P.k. ustala z jednej strony rozmiary działalności kredytowej banków, z drugiej zaś wielkość gromadzonych przez banki środków pieniężnych i obiegu pieniądza gotówkowego; w ten sposób przybiera formę planowanego, analitycznego bilansu zbiorczego banków lub bilansu banku centralnego. Jeżeli p.k. jest sporządzany w formie planowanego bilansu banku centralnego, wówczas działalność pie-niężno-kredytowa innych banków jest uwzględniana w tym planie w postaci salda rozliczeń tych banków z bankiem centralnym, a rozwinięcie p.k. stanowią plany wszystkich banków. W Polsce p.k. jest aktualnie opracowywany na okresy roczne w postaci planowanego, zbiorczego bilansu banków. W aktywach p.k. jest ujmowana działalność kredytowa wszystkich banków z podziałem na kredyty udzielane gospodarce uspołecznionej, kredyty dla gospodarki nieuspołecznionej i kredyty dla gospodarstw domowych. W obrębie kredytów dla gospodarki uspołecznionej wydziela się w planie kredyty obrotowe i inwestycyjne, w obrębie kredytów dla gospodarki nieuspołecznionej wykazuje się oddzielnie kredyty obrotowe i inwestycyjne dla ludności wiejskiej i kredyty obrotowe i inwestycyjne dla gospodarki nieuspołecznionej poza rolnictwem, a w obrębie kredytów dla gospodarstw domowych — kredyty na Indywidualne budownictwo mieszkaniowe w miastach i kredyty na zakupy ratalne. W pasywach p.k. planowane są środki pieniężne gospodarki uspołecznionej oraz gospodarki nieuspołecznionej i gospodarstw domowych. Przede wszystkim są to wkłady na rachunkach przedsiębiorstw uspołecznionych, organizacji politycznych i zawodowych, fundusze własne banków, wkłady oszczędnościowe i zasoby gotówkowe ludności.Różnica między planowaną wielkością kredytów a planowaną wielkością gromadzonych przez banki środków pieniężnych wyznacza zapotrzebowanie systemu bankowego na lokatę budżetu państwa. Strukturę zbiorczego bilansu banków w układzie p.k. wg stanu na koniec obrazuje następujące zestawienie:Instrumentami realizacji p.k. są przekazywane oddziałom banków dyrektywy w sprawie działalności kredytowej; dyrektywy te mogą być ilościowe i opisowe. Pierwsze polegają na komunikowaniu każdemu oddziałowi banku wielkości kredytów, Jakich może udzielić w okresie kwartału lub roku; mogą one mieć charakter limitów kredytowych i w tym przypadku oznaczają górną, nieprzekraczalną granicą kredytów; mogą również być przekazywane w formie liczb kontrolnych, stanowiących dla oddziału banku jedynie orientacyjną granicę kredytowania, która może być przekroczona w razie powstania uzasadnionych dodatkowych potrzeb kredytowych. Dyrektywy opisowe mają charakter wytycznych dla polityki kredytowej oddziałów banków; wskazują one węzłowe problemy p.k., od których prawidłowego rozwiązania zależy wykonanie tego planu. Mogą to być np. wskazówki w sprawie środków, jakie należy zastosować wobec poszczególnych gałęzi gospodarki w celu utrzymania założonego planem poziomu kredytów obrotowych dla przedsiębiorstw uspołecznionych, metod oddziaływania na wykonanie planu obrotu towarowego, rodzajów inwestycji, które należy preferować przy udzielaniu kredytu inwestycyjnego.