Funkcja gospodarczo-organizacyjna
Funkcję gospodarczo-organizacyjną realizuje tylko państwo socjalistyczne. Ta jego szczególna rola ekonomiczna wynika z obiektywnych prawidłowości powstawania i rozwoju ekonomiki socjalistycznej.„W każdej rewolucji socjalistycznej — pisał W. I. Lenin — po rozwiązaniu zadania zdobycia władzy przez proletariat i w miarę rozwiązywania w głównych i zasadniczych zarysach zadania wywłaszczenia wywłasz-czycieli i zdławienia ich oporu nieuchronnie wysuwa się na pierwszy plan podstawowe zadanie stworzenia wyższego niż kapitalizm systemu społecznego, a mianowicie: podniesienie wydajności pracy, a w związku z tym (i w tym celu) stworzenie wyższej organizacji pracy” . Już w okresie przejściowym od kapitalizmu do socjalizmu gospodarczo-organizacyjną działalność państwa socjalistycznego jest jedną z podstawowych jego funkcji . W przeciwnym wypadku niezmiernie złożony proces przeobrażenia ekonomiki kraju, przestawienia jej na tory socjalistyczne nie mógłby się dokonać. Pod kierownictwem partii komunistycznej i w oparciu0 państwo socjalistyczne klasa robotnicza, ludzie pracy Związku Radzieckiego przeprowadzili socjalistyczne uspołecznienie podstawowych środków produkcji, socjalistyczną industrializację kraju, kolektywizację rolnictwa i rewolucję kulturalną.Po zwycięstwie socjalizmu, a zwłaszcza na obecnym etapie, funkcja gospodarczo-organizacyjna państwa radzieckiego rozwinęła się w pełni i nabiera coraz większego znaczenia. Właścicielem podstawowych środków produkcji jest społeczeństwo socjalistyczne. Ekonomikę socjalizmu cechuje niepodzielne panowanie socjalistycznej własności społecznej występującej w dwóch formach: w formie państwowej i społeczno-kołchozo-wej. Wynika stąd konieczność organizacji produkcji w skali całego społeczeństwa, konieczność planowego proporcjonalnego koordynowania wszystkich ogniw społecznego organizmu gospodarczego. Społeczeństwo socjalistyczne kieruje rozwojem ekonomicznym poprzez swoje państwo, rozwiązując w ten sposób zadanie scentralizowanego kierownictwa. A zatem podstawą powstania i rozwoju gospodarczo-organizacyjnej funkcji państwa radzieckiego jest społeczna socjalistyczna własność narzędzi i środków produkcji.Gospodarczo-organizacyjną funkcja państwa socjalistycznego ma charakter samodzielny. Przy tym jej znaczenie jest bez porównania większe niż innych funkcji, ponieważ podstawowe zadanie naszego państwa polega na tym, aby być narzędziem budownictwa społeczeństwa komunistycznego, a przede wszystkim ekonomiki komunistycznej. Ekonomiczna funkcja państwa socjalistycznego ma bezpośrednio na celu budowę socjalizmu i komunizmu. O ile rozwój ekonomiczny określa wszystkie inne strony życia społecznego, o tyle w odniesieniu do ekonomicznej funkcji państwa socjalistycznego wszystkie pozostałe funkcje stanowią absolutnie niezbędne warunki jej pomyślnego urzeczywistnienia. Na przykład funkcja konsekwentnej realizacji leninowskiej polityki pokojowego współistnienia krajów o różnych systemach społeczno-politycznych, walka o pokój, jest niezbędnym warunkiem pomyślnej, twórczej pracy narodu radzieckiego, rozwiązywania podstawowego zadania ekonomicznego ZSRR, rozwoju ekonomiki socjalistycznej w procesie przekształcania się jej w komunistyczną. Ideolodzy imperialistycznej burżuazji próbują wypaczyć marksistowsko-leninowską naukę o gospodarczo-organizacyjnej funkcji państwa socjalistycznego. Na przykład amerykański profesor polityki i filozofii Herbert Marcue w swojej książce zatytułowanej „Radziecki marksizm” usiłuje dowieść, iż jakoby marksiści, uznając ekonomiczną funkcję państwa radzieckiego, tym samym utożsamiali bazę z nadbudową. Z tego wyciąga „wniosek”, że marksistowska nauka o państwie „przeczy” podstawowym założeniom marksow-skiej teorii społecznej — o bazie i nadbudowie .W rzeczywistości nie ma tu oczywiście żadnego „utożsamiania” i „sprzeczności”. Państwo, a w tym i radzieckie państwo socjalistyczne, jest kategorią czysto polityczną. W działalności państwa radzieckiego istnieje moment wyjątkowej wagi: paraliżowanie działalności wymierzonej przeciwko interesom społeczeństwa, umacnianie siły obronnej kraju, obrona zdobyczy socjalistycznych przed imperialistyczną agresją, walka o pokój. Państwo radzieckie prowadzi niezwykle doniosłą, wewnątrzpolityczną, twórczą działalność w zakresie umacniania sojuszu klasy robotniczej i chłopstwa, przyjaźni między narodami, rozwijania demokratyzmu socjalistycznego itd. We wszystkim tym państwo radzieckie występuje jako siła czysto polityczna i stanowi podstawową część nadbudowy politycznej w ustroju socjalistycznym.Jednocześnie państwo socjalistyczne realizuje funkcję gospodarczo-organizacyjną. Funkcję tę urzeczywistniają wszystkie ogniwa władzy państwowej i państwowej administracji — od Rady Najwyższej ZSRR i Rady Ministrów ZSRR do wydziałów rejonowych komitetów wykonawczych i rad wiejskich. Funkcja gospodarczo-organizacyjną jest bezpośrednio realizowana poprzez organy planowania i ministerstwa gospodarcze, rady gospodarki narodowej oraz inne państwowe organy ekonomiczne. Całą działalnością państwa radzieckiego, a więc i działalnością ekonomiczną, kieruje Rada Najwyższa ZSRR. Państwo radzieckie, będące właścicielem podstawowych środków produkcji, organizując produkcję i kierując nią w interesie ludzi pracy, reprezentuje socjalistyczne stosunki produkcji, występuje jako nowa, potężna siła ekonomiczna. Jednakże jako właściciel podstawowych środków produkcji i jako realizator funkcji gospodarczo-organizacyjnej państwo radzieckie nie jest już państwem we właściwym znaczeniu tego słowa. Ta strona jego działalności nosi cechy nie tylko państwowe, lecz i ekonomiczne. Jednakże ma ona charakter państwowy, polityczny. Stosunki ekonomiczne realizowane przez państwo socjalistyczne przybierają jak gdyby formę polityczną. Radzieckie państwo socjalistyczne jest ucieleśnieniem jedności ekonomiki i polityki, ma dwie strony — ekonomiczną i polityczną. Oczywiście podział działalności państwa radzieckiego na działalność polityczną i ekonomiczną jest warunkowy, względny. W socjalistycznym, klasowym, wielonarodowym społeczeństwie i w warunkach istnienia wrogiego świata kapitalistycznego zjawiska ekonomiczne stają się politycznymi, a polityczne nabierają cech ekonomicznych. Bardziej dokładny byłby chyba podział działalności państwa radzieckiego na działalność „bardziej polityczną niż ekonomiczną” oraz „bardziej ekonomiczną niż polityczną”. Niemniej jednak między tymi dwiema stronami działalności państwa radzieckiego istnieje obiektywnie pewna różnica, z którą trzeba się liczyć, aczkolwiek nie należy jej wyolbrzymiać i przeciwstawiać sobie obie wymienione strony.Wychodząc z omówionych założeń absolutnie nie można twierdzić, iżby państwo socjalistyczne było stroną bazy ekonomicznej, „pogrążało się” w bazie. Wprawdzie te stosunki ekonomiczne, których nosicielem jest państwo socjalistyczne, wchodzą w skład bazy ekonomicznej jako jej element, jednakże p o-lityczny charakter, państwowa forma tych stosunków ekonomicznych stanowi ważną część politycznej nadbudowy społeczeństwa socjalistycznego.Jeśli funkcja gospodarczo-organizacyjną, ekonomiczna strona radzieckiego państwa socjalistycznego i stosunki ekonomiczne przez nią wyrażane zachowają się i rozwiną w przyszłym społeczeństwie komunistycznym, to ich polityczna, państwowa forma, niezbędna w okresie socjalizmu, zaniknie, obumrze wraz z obumieraniem politycznej nadbudowy społeczeństwa w warunkach w pełni rozwiniętego komunizmu, kiedy odniesie on zwycięstwo w skali światowej.Wokół problemu obumierania państwa toczy się ostra walka między marksizmem-leninizmem i współczesnym rewizjonizmem — przewodnikiem ideologii burżuazyjnej w ruchu robotniczym i komunistycznym.Imperialistyczna reakcja w ideologicznej ofensywie na podstawowe zasady marksizmu-leninizmu próbuje przede wszystkim podważyć naukę o państwie dyktatury proletariatu, a zwłaszcza neguje jego rolę ekonomiczną. Taki cel na przykład mają głównie na względzie książki: „Polityczna teoria bolszewizmu”, wydana w USA po raz pierwszy w roku 1948, a po raz trzeci w 1959 r., oraz „Komunistyczna teoria prawa”, opublikowana w 1955 r. Autorem ich jest wybitny ideolog imperialistycznej burżuazji, amerykański profesor H. Kelsen, nazywany przez burżuazyjnych jurystów „największym prawnikiem naszych czasów”.Oto główny kierunek wypaczeń marksizmu-leninizmu dokonywanych przez Kelsena: przedstawić sprawę tak, że to niby z marksistowskiej nauki o państwie wynika negacja konieczności istnienia państwa w ustroju socjalistycznym. Kelsen twierdzi — co rzekomo ma być zgodne z marksistowską teorią polityczną — że „państwo, jako reżym przymusu, jest konieczne tylko dla utrzymania kapitalistycznego wyzysku, a więc zginie po ustanowieniu socjalizmu” . Operując pojęciem państwa w ogóle, aby tym łatwiej zatrzeć zasadniczą różnicę między państwem burżuazyjnym a państwem socjalistycznym, Kelsen kontynuuje: „Marks i Engels przepowiedzieli zanikanie reżymu przymusu, jako automatyczne następstwo ustanowienia socjalizmu w ramach oddzielnego państwa. Ponieważ przewidywanie to, jak widać, nie spełniło się w Rosji Radzieckiej, Lenin i Stalin byli zmuszeni zmodyfikować początkową doktrynę przenosząc zanikanie państwa do czasów, kiedy socjalizm zostanie zrealizowany na całym świecie” .Dążąc do sfałszowania marksizmu, Kelsen świadomie pomija fakt, że Marks i Engels brali za punkt wyjścia możliwość zwycięstwa socjalizmu we wszystkich lub w głównych krajach kapitalistycznych jednocześnie. I było to absolutnie słuszne w odniesieniu do epoki kapitalizmu przedmonopolistycznego. W. I. Lenin kontynuując konsekwentnie dzieło Marksa wszechstronnie rozwinął jego naukę w zastosowaniu do imperialistycznego stadium kapitalizmu, stworzył nową teorię rewolucji socjalistycznej, której częścią składową jest nauka o możliwości zwycięstwa socjalizmu najpierw w jednym, z osobna wziętym kraju. Oczywiście możliwość taka — zbudowanie i rozwój socjalizmu w jednym kraju, wtedy gdy wokół istnieją wrogie państwa kapitalistyczne — może stać się rzeczywistością tylko pod warunkiem, że w rezultacie obalenia władzy bur-żuazji zostanie ustanowiona dyktatura proletariatu i że powstałe na gruzach państwa burżuazyjnego państwo socjalistyczne będzie umacniane.Po przytoczeniu twierdzenia W. I. Lenina z pracy „Państwo a rewolucja”, że państwo obumrze całkowicie dopiero w okresie komunizmu, kiedy zostanie zrealizowana zasada: „od każdego według zdolności, każdemu według potrzeb”, Kelsen oświadcza: „Teza ta może być słuszna lub niesłuszna, ale pewne jest, że nie opiera się ona na teorii Engelsa o obumieraniu państwa. Zgodnie bowiem z tą teorią aparat przymusu państwa proletariackiego jest niezbędny do zdławienia wyzysku i antagonizmów klasowych, jednakże nie do rozwijania produkcji, ekonomiki socjalistycznej do jak najwyższego poziomu. Ponieważ ekonomika socjalistyczna najwspanialej ma rozkwitać w społeczeństwie bezpaństwowym, to trudno zrozumieć, dlaczego konieczne jest zachowanie państwowej machiny przemocy po całkowitym zwycięstwie systemu socjalistycznego we wszystkich dziedzinach gospodarki narodowej . Skoro nie ma już klas, które należałoby uciskać, nie ma żadnych różnic klasowych i antagonizmów klasowych w łonie społeczeństwa radzieckiego, to przecież nie istnieją również przyczyny uzasadniające dalsze istnienie stosującego przemoc państwa” .Nietrudno zauważyć, że „logika” przytoczonego rozumowania, która, zdaniem autora, jest nieodparta, opiera się na poważnym przeinaczaniu faktów. Kelsen, podając w wątpliwość konieczność istnienia państwa w ustroju socjalistycznym, podstawia na miejsce państwa socjalistycznego jedyną dostępną dla jego świadomości — i dlatego, z jego punktu widzenia, jedynie możliwą i konieczną — burżuazyjną formę państwa. Po uprzednim utożsamieniu państwa socjalistycznego z „państwem stosującym przemoc”, z „państwem aparatu przemocy”, wytacza on argumenty przemawiające przeciwko niemu, na rzecz jego „obumierania”. Tamże, str. 26.Nie mówiąc już o tym, że przy takiej falsyfikacji pomija się milczeniem rzecz najbardziej istotną, to, co różnicuje funkcje przemocy realizowane przez państwo burżuazyjne i socjalistyczne (a mianowicie, kto i przeciwko komu stosuje przemoc za pomocą państwa: czy wyzyskująca mniejszość w stosunku do wyzyskiwanej większości, czy też większość społeczeństwa, która zrzuciła z siebie jarzmo wyzysku, w stosunku do obalonych wyzyskiwaczy), sama ta funkcja jest przedstawiona jako główna i niemal jedyna również w odniesieniu do państwa socjalistycznego.Jest rzeczą nader charakterystyczną, że do podobnych fałszerstw uciekają się także reformiści i rewizjoniści. Na przykład we „wstępnym projekcie programu Socjalistycznej Partii Austrii” czytamy: „Dyktatura proletariatu jako oparte rzekomo na przemocy panowanie klasy robotniczej nad dawnymi klasami posiadaczy zawiera w sobie sprzeczność wewnętrzną, klasa robotnicza dąży do likwidacji klas, a nie do panowania nad innymi klasami” .Ostrze wszystkich tych wypaczeń socjalizmu naukowego jest wymierzone przeciwko gospodarczo-organizacyjnej funkcji państwa socjalistycznego i ma na celu negowanie albo co najmniej pomniejszanie jego roli ekonomicznej. Cyt. według artykułu W. A. Tumanowa „O niektórych cechach ideologii prawicowo-socjalistycznej w dziedzinie państwa i prawa”, w czasopiśmie „Sowietskoje Gosudarstwo i Prawo”, 1958, nr 3, str. 59.Podobnym celom służą również podejmowane przez niektórych teoretyków, uważających się za marksistów, próby oczerniania ekonomicznej roli państwa dyktatury proletariatu, które przeprowadza się pod sztandarem walki z „biurokratyzmem”, głoszenia teorii tak zwanych „zrzeszeń wytwórczych”, a nawet pod pozorem obrony marksistowskiej nauki o państwie przed… rewizją.Występując przeciwko wyolbrzymianiu roli aparatu państwowego i metod administracyjnych w kierowaniu społeczeństwem, rewizjoniści wysuwają tezę, że głównym kierunkiem rozwoju ustroju socjalistycznego jest obumieranie państwa. Próbują przy tym powoływać się na Marksa i Lenina, którzy jakoby uważali uznanie konieczności zachowania państwa w ustroju socjalistycznym za „niebezpieczny przesąd”.W programie Związku Komunistów Jugosławii czytamy: „Marksistowsko-leninowska teoria dyktatury proletariatu jako państwa, które obumiera, i jako środka walki klasy robotniczej w procesie burzenia ekonomicznych podstaw kapitalizmu i tworzenia politycznych i materialnych warunków dla nieskrępowanego rozwoju nowych, socjalistycznych stosunków społecznych — została przekształcona w stalinowską teorię o państwie, które nie obumiera, które należy umacniać we wszystkich dziedzinach życia społecznego i którego aparatowi wyznacza się zbyt wielką rolę w budownictwie socjalizmu, rolę, która wcześniej lub później musi zacząć hamować rozwój socjalistycznych czynników społecznych i ekonomicznych” .Jak widzimy, neguje się tu nie tylko ekonomiczną rolę państwa socjalistycznego, lecz podaje się w wątpliwość w ogóle konieczność istnienia państwa w ustroju socjalistycznym. Właśnie w wyrzeczeniu się idei dyktatury proletariatu, nauki o kierowniczej roli klasy robotniczej i jej marksistowsko-leninowskiej partii w rewolucji socjalistycznej, w budownictwie socjalizmu i komunizmu, w wyrzeczeniu się nauki o roli państwa socjalistycznego jako głównego narzędzia budowy społeczeństwa bezklasowego widać wyraźnie, że współczesny rewizjo-nizm zerwał z marksizmem-leninizmem. W. I. Lenin wskazywał: „Kto uznaje tylko walkę klas, nie jest jeszcze marksistą, może się jeszcze okazać, że nie wykracza on poza ramy burżuazyjnego sposobu myślenia i burżuazyjnej polityki… Marksistą jest jedynie ten, kto rozszerza uznanie walki klas do uznania dyktatury proletariatu” .Próby negowania lub pomniejszania ekonomicznej roli państwa socjalistycznego podejmowane przez ideologów imperializmu — jak również przez rewizjonistów — zbija rzeczywistość, obala je całe doświadczenie budowy socjalizmu i komunizmu w ZSRR, doświadczenie budownictwa socjalistycznego w krajach demokracji ludowej. Są one absolutnie sprzeczne z działającymi obiektywnie prawidłowościami współzależności między ekonomiką a polityką.